Thủ đoạn xuyên tạc công tác bầu cử trong Đảng

 06:28 21/12/2020

Trong thời gian qua, trước thềm Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, đồng thời là thời điểm diễn ra cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ, các phần tử, đối tượng cơ hội chính trị tăng cường hoạt động tuyên truyền chống phá, so sánh khập khễnh, xuyên tạc công tác bầu cử trong Đảng ở Việt Nam.

Nhận diện luận điệu xuyên tạc

Đại hội Đảng các cấp, Đại hội lần thứ XIII của Đảng là đợt sinh hoạt chính trị rộng lớn, sâu sắc; qua đó tổ chức đảng từ cơ sở đến Trung ương đánh giá kết quả lãnh đạo trong nhiệm kỳ, đề ra chủ trương, đường lối, nghị quyết lãnh đạo mọi mặt cho nhiệm kỳ, thời gian tiếp theo...

Lợi dụng thời điểm này, các thế lực thù địch, phần tử cơ hội chính trị, phản động tung ra các luận điệu xuyên tạc, sai trái hòng thực hiện mục tiêu “diễn biến hoà bình” đối với cách mạng Việt Nam.

Các đối tượng tập trung chống phá, hạ thấp vai trò, ý nghĩa của đại hội đảng các cấp, Đại hội XIII của Đảng; tấn công, xuyên tạc công tác cán bộ, công tác bầu cử trong Đảng. Một số trung tâm truyền thông lớn “hà hơi, tiếp sức” tổ chức các chương trình “Hội luận”, “Hội nghị bàn tròn”… tập hợp các phần tử phản động, “trí thức bất mãn”, các nhà “dân chủ cuội” bàn luận, tuyên truyền xuyên tạc công tác bầu cử trong Đảng ở Việt Nam. Các tổ chức phản động cũng thừa cơ tung lên, dẫn lại bài viết, tuyên truyền, tung tin giả, thất thiệt.

Đài BBC tổ chức cái gọi là “Hội nghị bàn tròn” tập hợp nhiều đối tượng vốn có tư tưởng bất mãn, thậm chí có đối tượng thể hiện quan điểm, hành động thù địch với thể chế chính trị ở Việt Nam để xuyên tạc công tác bầu cử trong Đảng.

Họ dẫn kết quả bầu cử một vài Bí thư Tỉnh uỷ có số phiếu bầu với mức tín nhiệm 100%, cho rằng: “Tổ chức bầu cử hình thức để làm gì cho tốn thời gian và tiền bạc”, rồi “Nhìn vào dàn nhân sự mà Bộ Chính trị đã duyệt vào các chức vụ Bí thư tỉnh, Chủ tịch tỉnh và các bộ, ban, ngành ở Trung ương, thì không trông chờ gì ở Đại hội XIII”.

Hay “Đảng Cộng sản Việt Nam sợ hãi tranh cử trong Đảng. Quản trị quốc gia mà không có tranh cử công khai thì không chọn được người tài. Không có tranh cử công khai là kìm hãm sự phát triển của đất nước”. Liên hệ cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ vừa qua, các đối tượng này cũng xuyên tạc “Bầu cử tổng thống Mỹ giúp bổ túc kiến thức chính trị dân chủ cho Việt Nam” để xuyên tạc công tác bầu cử ở Việt Nam và bầu cử trong Đảng là không dân chủ, công tác nhân sự được áp đặt từ trên xuống dưới.

Trên trang mạng của nhiều tổ chức phản động lưu vong ra sức suy diễn, xuyên tạc công tác nhân sự, bầu cử trong Đảng theo kiểu là thủ tục để “hợp lý hoá” hình thức tranh giành quyền lực, phân chia quyền lực trong hệ thống chính trị, trong Đảng.

Tổ chức khủng bố Việt Tân xuyên tạc: “Đúng là một màn trình diễn tuyệt vời của vở kịch “mị dân” do Đảng Cộng sản Việt Nam dựng lên mà thôi. Bầu cử kiểu Việt Nam là kiểu bầu cử dân chủ cuội, bịp bợm, dối trá, gian lận. Ai ai cũng biết...”? Có thể thấy, đằng sau “dòng chảy” tuyên truyền này, thực chất là những luận điệu suy diễn, xuyên tạc với mục đích hạ thấp, tầm thường, phủ định công tác cán bộ, công tác lựa chọn cán bộ thông qua ứng cử, đề cử, bầu cử trong Đảng.

Công tác bầu cử, lựa chọn cán bộ trong Đảng là dân chủ, khách quan

Trái ngược với luận điệu suy diễn, xuyên tạc trên, Hội nghị cán bộ toàn quốc Tổng kết công tác tổ chức đại hội đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2020 – 2025 đánh giá: Trong bối cảnh tình hình chung trên thế giới, khu vực và của nước ta trong năm 2020 và đặc biệt là ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, thiên tai, biến đổi khí hậu, hạn hán, xâm nhập mặn và bão, lũ ở miền Trung, nhưng với quyết tâm chính trị rất cao, nỗ lực rất lớn, hành động quyết liệt, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, chúng ta đã chuẩn bị và tổ chức thành công đại hội đảng bộ các cấp theo đúng tiến độ, kế hoạch, mục đích, yêu cầu đề ra; bảo đảm tuyệt đối an toàn, tiết kiệm và để lại nhiều dấu ấn, tình cảm sâu sắc, tốt đẹp trong cán bộ, đảng viên và nhân dân.

Quyết định số 244-QĐ/TW, ngày 9/6/2014 của BCH Trung ương Đảng quy định quy chế bầu cử trong Đảng, chỉ rõ: “Bầu cử trong Đảng thực hiện theo nguyên tắc tập trung dân chủ; bình đẳng, trực tiếp, đa số quá bán. Kết quả bầu cử từ chi bộ đến đảng bộ trực thuộc Trung ương phải được chuẩn y của cấp uỷ có thẩm quyền theo quy định” (Điều 2). Hay Luật số 85/2015/QH13, ngày 25/6/2015 của Quốc hội quy định nguyên tắc bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp quy định: “Việc bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân được tiến hành theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín” (Điều 1).

Mặt khác, các đảng viên của Đảng đều có quyền ứng cử, đề cử vào các cơ quan lãnh đạo theo quy định của Đảng, hay công dân có quyền ứng cử, bầu cử vào cơ quan nhà nước theo luật định. Với quy định chặt chẽ dựa trên nguyên tắc cụ thể, rõ ràng như vậy thì bầu cử ở Việt Nam và bầu cử trong Đảng, đảm bảo thể hiện đầy đủ ý chí, nguyện vọng của đa số để lựa chọn đội ngũ cán bộ lãnh đạo các cấp đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra.

Bên cạnh đó, trong đại hội đảng các cấp, đại biểu dân chủ trong thảo luận, giới thiệu nhân sự tại đại hội được quy định rõ tại Điều 12, khoản 3, Điều lệ Đảng: “Đại biểu có quyền nhận xét, chất vấn về người ứng cử và người được đề cử”. Rồi bầu cử có số dư cũng là một trong những nội dung quan trọng để thực hiện dân chủ trong bầu cử. Cung cấp danh sách trích ngang của các ứng cử viên để đại biểu nghiên cứu trước là việc làm thiết thực, để thực hiện bầu cử có hiệu quả chất lượng nhất… Với những quy định như vậy thì không thể suy diễn, xuyên tạc công tác bầu cử trong Đảng là không dân chủ, “xóa bỏ quyền của các đại biểu dự đại hội” như họ rêu rao, suy diễn, xuyên tạc.

Cũng cần nói thêm, không thể lấy bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ để liên hệ, làm tiêu chuẩn, từ đó suy diễn, hạ thấp quy trình bầu cử, lựa chọn cán bộ ở Việt Nam. Mọi sự so sánh đều là khập khiễng. Mỗi nước có đặc điểm, hoàn cảnh lịch sử cụ thể khác nhau, có quy trình, quy định riêng. Không có mô hình chung là chìa khoá vạn năng để áp dụng cho mọi quốc gia, dân tộc trong điều kiện thể chế chính trị, mô hình nhà nước khác nhau.

Bên cạnh đó, ngay bản thân nhiều chính trị gia, học giả Hoa Kỳ cũng cho rằng mô hình bầu cử Tổng thống ở Hoa Kỳ cũng còn tồn tại nhiều tranh cãi, chưa hẳn là hoàn hảo như người ta tưởng. Những tranh chấp pháp lý, cáo buộc gian lận kết quả bầu cử vừa qua, đến nay vẫn chưa có hồi kết là một minh chứng sinh động cho nhận định trên.

Thủ đoạn diễn biến, chống phá

Chống phá công tác cán bộ của Đảng nói chung và hoạt động bầu cử trong Đảng nói riêng, mưu đồ của các đối tượng là gây chia rẽ nội bộ, làm cho Đảng ta “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” từ bên trong. Họ ra sức tuyên truyền, bịa đặt về các phe phái trong Đảng, nhất là lợi dụng việc giới thiệu nhận sự, công tác bầu cử để xuyên tạc là “sắp xếp”, “thanh trừng”, “mất dân chủ”, “bè cánh”, là “chuẩn bị ghế nhân sự” cho Đại hội Đảng...

Không những thế, họ cũng thường xuyên dựng chuyện, thổi phồng những sai lầm, thiếu sót của một số cán bộ, đảng viên, qua đó gây hoang mang, dao động, tạo bức xúc trong dư luận xã hội, kích động người dân gây mất an ninh, trật tự...; hạ bệ niềm tin, uy tín, vai trò lãnh đạo của Đảng, của cán bộ, phá vỡ khối đoàn kết trong Đảng, sự đồng thuận của xã hội, chia rẽ Đảng với nhân dân, nhất là trước thềm Đại hội XIII của Đảng.

Công cụ được họ triệt để lợi dụng là truyền thông hải ngoại, mạng xã hội để lan truyền trên không gian mạng. Họ “giật tít - câu khách” kính thích, đánh vào sự tò mò của nhiều người, từ đó đưa ra phân tích nhận định, thông tin lệch lạc, hòng tạo nhận thức sai trái công tác cán bộ, nhân sự là có sự “an bài”, “sắp xếp”, “thỏa hiệp”; cuối cùng là rêu rao, xuyên tạc bầu cử trong Đảng, chế độ là mất dân chủ, độc đảng, độc đoán, chuyên quyền, toàn trị. Ngoài ra, họ còn xuyên tạc, nói xấu, vu cáo, rêu rao, bôi nhọ các đồng chí lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước. Họ thường phát tán các thông tin, hình ảnh, clip giả tạo, sai lệch, biến không thành có, thật giả lẫn lộn, gây hoài nghi, hoang mang trong dư luận xã hội.

Thực tế cho thấy, công tác lựa chọn nhân sự, cán bộ, bầu cử của Đảng được thực hiện trên một quy trình chặt chẽ, công phu, tỉ mỉ, trách nhiệm, được thực hiện trên nguyên tắc vốn là sức mạnh, tiến bộ của chế độ, phát huy được nguyện vọng, ý chí tập thể là nguyên tắc tập trung dân chủ.

Kết quả công tác nhân sự, bầu cử tại đại hội các cấp, tiến tới Đại hội XIII vừa qua của Đảng diễn ra tốt đẹp, đúng như Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng khẳng định: “Công tác nhân sự đại hội có nhiều đổi mới, đã phát huy dân chủ, công tâm, khách quan, công khai, minh bạch, chặt chẽ, đúng nguyên tắc, quy trình, quy định, bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng. Nhân sự được chuẩn bị kỹ lưỡng ở tất cả các khâu, góp phần nâng cao chất lượng nhân sự cấp ủy các cấp và chuẩn bị cho nhân sự Trung ương”. Thực tế đó là minh chứng sinh động phản bác các luận điệu xuyên tạc, sai trái nói trên.

Lê Thế Cương

Bài 4: Bài học về xây dựng quân đội

22/12/2020 05:00 

Hiện nay, xuất hiện nhiều luận điệu kêu gọi chúng ta nên thực hiện "phi chính trị hóa", "dân sự hóa" quân đội. Trong thể chế tư bản chủ nghĩa, quân đội nhiều nước được xây dựng theo mô hình đội quân nhà nghề với mục tiêu, cách thức hoạt động hoàn toàn khác với Quân đội nhân dân Việt Nam.

Song nhìn từ sự thất bại, sụp đổ của một số chính quyền trong "Mùa xuân Arab" cho chúng ta có thêm những bài học thực tiễn sinh động khẳng định tính đúng đắn của chủ trương, đường lối xây dựng Quân đội ta hiện nay. 

Vài nét đặc thù về quân đội các nước Arab

Quân đội của hầu hết các quốc gia Arab đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong bộ máy quyền lực do đặc điểm lịch sử và chế độ chính trị. Sau Chiến tranh thế giới lần hai đã định hình vai trò của quân đội trong các diễn biến chính trị. Quân đội trở thành trung tâm quyền lực của nhà nước và cũng là lực lượng tổ chức hàng loạt cuộc đảo chính vũ trang. Theo thống kê của trang Defense News, trong 22 năm, từ năm 1949 đến 1971, giới quân sự đã tiến hành 8 cuộc đảo chính ở Syria và 3 cuộc đảo chính ở Iraq. Việc giới quân sự nắm chính quyền góp phần quyết định sự ổn định tình hình kinh tế-xã hội và loại bỏ mâu thuẫn sắc tộc, tôn giáo.

Nhiều nguyên thủ quốc gia ở Bắc Phi và Trung Đông xuất thân là sĩ quan chỉ huy cao cấp trong quân đội, như các cựu Tổng thống Ai Cập Mohamed Naguib, Gamal Hussein, Anwar Al-Sadad và Hosni Mubarak, hay Tổng thống Libya Muammar Gaddafi. Tổng thống Ai Cập hiện nay Abdel Fattah el-Sisi từng là sĩ quan cấp tướng, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và phần lớn quan chức các bang, bộ, ngành đều từng là tướng lĩnh quân đội. Vì vậy, một điều dễ hiểu là quyền lực thực sự của nhà nước thường tập trung trong tay các chỉ huy quân đội. 

"Phi chính trị hóa" quân đội - sự nguy hiểm khi có chính biến

Bạo loạn, lật đổ theo mô hình phản kháng phi bạo lực là cách mà nhiều cuộc cách mạng màu đã sử dụng và nó đã được áp dụng triệt để trong "Mùa xuân Arab". Trong đó, người dân được sử dụng như những chiến binh trên chiến trường để loại bỏ chính thể một quốc gia sở tại theo học thuyết chính trị “Phản kháng phi bạo lực” của chuyên gia bất bạo động người Mỹ Gene Sharp. Trong "Mùa xuân Arab", người dân bị lợi dụng như “những chiến sĩ cách mạng”, còn "vũ khí" là chiến tranh tâm lý và chiến tranh thông tin.

Vòng xoáy chiến tranh diễn ra khắp khu vực sau Mùa xuân Arab. Ảnh: The New York Times.

Tại Tunisia, quân đội gần như có truyền thống không can dự vào chính sự quốc gia. Chính quyền Tổng thống Zine El Abidine Ben Ali khi đó không chú trọng xây dựng quân đội như đối với cảnh sát và lực lượng đặc nhiệm. Khi biểu tình bạo loạn xảy ra, tướng Rashid Ammar-chỉ huy quân đội, chủ trương đáp ứng những thay đổi theo yêu cầu của “các chiến sĩ cách mạng đường phố” hơn là bảo vệ chế độ cầm quyền của Tổng thống Ben Ali. Do đó, khi chính biến xảy ra, Tổng thống Ben Ali đã phải bỏ chạy ra nước ngoài. Một trong những nguyên nhân sâu xa là do ở quốc gia này, trong 3 thập niên làm tổng thống (1957-1987), ông Habib Bourguiba đã cấm binh lính không tham gia chính trị. Thậm chí, cấm binh lính tham gia đảng cầm quyền. Sau đó, chính quyền của ông Ben Ali cũng chưa đầu tư nhiều cho xây dựng quân đội, ngân sách đầu tư còn eo hẹp.

Ở Ai Cập trước đây, ban đầu quân đội thể hiện sự trung thành mạnh mẽ và giữ vị thế trung lập trước các cuộc biểu tình trên quảng trường Tahrir ở Cairo. Ngày 7-2-2011, trên Tạp chí Foreign Affairs, phóng viên Joshua Stacher đã viết: “Trong suốt mười ngày qua, nhà nước Ai Cập vẫn chưa phải chứng kiến sự sụp đổ của chế độ”. Nhưng về sau, quân đội đã không giữ được sự kiên trung đó. Trên một số xe chiến đấu bộ binh và xe bọc thép xuất hiện khẩu hiệu “Quân đội đứng về phía người biểu tình”. Trước sức ép của làn sóng biểu tình nhận được sự ủng hộ của giới quân sự, Tổng thống Mubarak buộc phải tuyên bố từ chức và trao quyền lãnh đạo đất nước cho Hội đồng quân sự tối cao.

Tư nhân hóa, dân sự hóa quân đội - cái giá phải trả

Đối với trường hợp Libya, cơ cấu của các lực lượng vũ trang nước này khác hẳn với các quốc gia khác. Trong khi tiềm lực kinh tế rất mạnh nhưng quân đội Libya chỉ với 50.000 người lại không được hiện đại hóa, trang bị lạc hậu. Một trong những sai lầm của Tổng thống Gaddafi chính là chỉ ưu tiên đầu tư cho các lực lượng tinh nhuệ và bán quân sự là người thân tín, họ hàng của mình, thậm chí tuyển dụng lính đánh thuê ở nước ngoài. Quân đội đã thiếu sự gắn kết và có dấu hiệu chia rẽ ngay từ đầu thời kỳ "Mùa xuân Arab" xảy ra. Liên tiếp diễn ra các vụ đào tẩu của sĩ quan và binh lính. Chỉ khoảng một tuần sau cuộc can thiệp quân sự của NATO, đã có 6.000 binh sĩ Libya (chiếm 12% quân số) rời bỏ hàng ngũ, và con số này tăng lên 40.000 quân (80%) chỉ sau hai tháng. Vì vậy, quân đội mất sức chiến đấu, không đủ sức chống đỡ các đợt tấn công quân sự từ bên ngoài. Kết cục là Tổng thống Gaddafi bị sát hại, đất nước rơi vào nội chiến, chia rẽ kéo dài, đến nay vẫn chưa thành lập được chính phủ chuyển tiếp. 

Ở Yemen, trên thực tế, quân đội bị phân chia thành nhiều đơn vị riêng biệt dưới quyền chỉ huy của những người thân tín trong dòng họ của cựu Tổng thống Ali Abdullah Saleh, những người cùng bộ lạc và thành phần thân tín với ông. Những đơn vị này sẵn sàng sử dụng bạo lực để đàn áp người biểu tình. Trong khi đó, một số sư đoàn và đơn vị quân đội thuộc các quân khu nắm quyền lại chủ trương ủng hộ “những người biểu tình ôn hòa”. Chính vì vậy, “Mùa xuân Arab” ở Yemen đã dẫn tới các hành động đổ máu. Trước sức ép dữ dội của các cuộc biểu tình, Tổng thống Saleh buộc phải tuyên bố từ chức.

Vai trò của quân đội ở quốc gia ngăn chặn thành công "Mùa xuân Arab"

Israel là một trong số rất ít quốc gia ngăn chặn thành công "Mùa xuân Arab", tất nhiên không chỉ do xây dựng quân đội mà còn từ nhiều vấn đề ngoại giao và chính sách khác, song TS Lê Đình Tĩnh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược ngoại giao (Học viện Ngoại giao) phân tích: Israel đã tư duy chiến lược theo hướng ngoại giao đi trước một bước, tạo thế trận “phòng thủ từ xa” và có năng lực quốc phòng dựa trên công nghệ cao với sức mạnh răn đe đáng kể từ bên trong.

Từ năm 1948 đến nay, Israel đã học tập mô hình huy động lực lượng quốc phòng toàn dân với quân đội thường trực là xương sống và lực lượng dự bị làm chủ lực. Năm 1959, Israel ban hành luật nghĩa vụ quân sự, chính thức thực hiện thể chế quốc phòng "toàn dân làm lính, huy động nhanh chóng". Israel đã xây dựng hơn 20 bộ luật liên quan đến công tác “toàn dân làm lính, động viên toàn quốc”. Theo luật của Israel, 3 lần/năm, tất cả công dân, ngoại trừ vì lý do tôn giáo và sức khỏe, không phân biệt giới tính, phải thực hiện nghĩa vụ quân sự ở độ tuổi 18. Sau khi tốt nghiệp trung học, trước tiên họ phải phục vụ quân đội. Học thuyết an ninh quốc gia mới của Israel làm nổi bật 4 nguyên tắc cơ bản: Chiến bại ắt diệt vong, phòng thủ tích cực, coi trọng răn đe để tránh chiến tranh, đánh nhanh thắng nhanh...

Đó là những nền tảng hết sức quan trọng giúp nước này ngăn chặn thành công "Mùa xuân Arab" từ những ngày đầu tiên. Theo nghiên cứu “Israel và Mùa xuân Arab” của tác giả Benedetta Berti, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) có quan điểm thống nhất với Chính phủ Israel đối với tiến trình “lây lan” của "Mùa xuân Arab" kể từ khi bùng phát tại Tunisia. Nhằm chuẩn bị phản ứng tốt nhất, quân đội Israel đã phân tích các cuộc biểu tình ở Tunisia và đặc biệt chú ý đến trường hợp của Ai Cập lúc đó để rút ra bài học cho riêng mình. Quân đội Israel cũng chuẩn bị kế hoạch đối phó với khả năng xảy ra như ở Lebanon và một số khu vực trên bán đảo Sinai khi một số nhóm lợi dụng tình hình rối ren, hỗn loạn và mất an ninh trong nước để lập các cơ sở chống đối hay xây dựng các đường dây buôn lậu vũ khí xuyên quốc gia, qua đó tiếp tay cho lực lượng chống chính phủ.

Ngoài ra, IDF cũng yêu cầu chính phủ tăng ngân sách cho quân đội, kéo dài tạm thời thời gian nghĩa vụ bắt buộc cũng như thành lập các đơn vị phản ứng nhanh mới nhằm giúp lực lượng này luôn có đủ nhân lực và nguồn lực để hỗ trợ chính phủ trong trường hợp xảy ra các vụ biểu tình thành bạo loạn. Hơn hết, quân đội Israel cũng bắt đầu chú ý đến lĩnh vực không gian mạng sau khi nhận thấy mạng xã hội hay internet có thể làm “điên đảo” tình hình chính trị cũng như lôi kéo dư luận theo hướng bất lợi cho thể chế các nước láng giềng.

Chủ động đối phó với "chiến tranh phi quy ước"

"Mùa xuân Arab" còn cho chúng ta thấy sự nguy hiểm của "chiến tranh phi quy ước". Năm 1962, Tổng thống Mỹ J.Kennendy đã nêu ra khái niệm “chiến tranh phi quy ước”, cho rằng “đây là một loại hình chiến tranh lợi dụng triệt để các cuộc bạo loạn; mới về cường độ nhưng cũ về nguồn gốc; một cuộc chiến tranh du kích, chống phá, nổi loạn...”. “Chiến tranh phi quy ước” đã được vận dụng triệt để ở Trung Đông-Bắc Phi, thậm chí ghi rõ trong “Điều lệnh Tác chiến phi quy ước” (ATP 3-05.1) xuất bản ngày 6-9-2013: “Chiến tranh phi quy ước” là các hoạt động được tiến hành để thúc đẩy một phong trào phản đối hay nổi dậy nhằm gây sức ép, làm tê liệt, lật đổ một chính phủ hoặc thế lực cầm quyền thông qua hoặc phối hợp với các hoạt động của lực lượng bí mật, lực lượng hỗ trợ và quân du kích. Loại hình chiến tranh này được cho là rất hiệu quả, gắn kết với chiến lược “diễn biến hòa bình”, tạo ra kết hợp “diễn biến hòa bình” và bạo loạn lật đổ.

Tháng 5-2019, trình bày trước Quốc hội, Đại tướng Ngô Xuân Lịch, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết: Từ thực tiễn các cuộc chiến tranh, xung đột trên thế giới, những năm gần đây và dự báo chiến tranh trong tương lai, ngoài chiến tranh truyền thống còn xuất hiện chiến tranh phi quy ước, chiến tranh ủy nhiệm, chiến tranh thông tin, chiến tranh không gian mạng... Tiến hành “chiến tranh phi quy ước”, thế lực thù địch sử dụng tổng hợp các biện pháp phi vũ trang và vũ trang, bằng các hoạt động “diễn biến hòa bình”, bạo loạn, lật đổ, thúc đẩy phong trào phản đối hay nổi dậy của quần chúng bị lôi kéo, do lực lượng phản động bên trong tiến hành, được sự hỗ trợ, can dự quân sự của lực lượng bên ngoài, nhằm gây hậu quả nghiêm trọng về kinh tế, chính trị, xã hội, an ninh, quốc phòng... tạo sức ép, làm tê liệt, mất hiệu lực quản lý của Nhà nước, triệt tiêu vai trò lãnh đạo của Đảng, lật đổ chế độ xã hội chủ nghĩa. Chính vì vậy, cần phải tiếp tục có sự phát triển mới về tư duy lý luận quốc phòng, quân sự cũng như có các chính sách, giải pháp chiến lược để đối phó kịp thời, hiệu quả với “chiến tranh phi quy ước”. Cần tiếp tục triển khai tích cực, hiệu quả Chiến lược quốc phòng, Chiến lược quân sự Việt Nam với những tư duy mới về xác định các hình thái chiến tranh, loại hình tác chiến, phương thức tác chiến chiến lược... 

Khẳng định tính đúng đắn trong chủ trương xây dựng Quân đội ta

Từ thực tế trên càng cho thấy những luận điệu kêu gọi "phi chính trị hóa" đối với Quân đội ta là không phù hợp với thực tiễn Việt Nam. Cần đặc biệt coi trọng xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam vững mạnh về chính trị, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của quân đội. Đó là chủ trương nhất quán và đúng đắn của Đảng, Nhà nước ta xuyên suốt 76 năm chiến đấu, xây dựng và trưởng thành của quân đội. Ở Việt Nam, bất luận trong hoàn cảnh nào, lực lượng vũ trang cũng luôn phải đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng Cộng sản Việt Nam, phải là lực lượng chính trị tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc, với Nhà nước và nhân dân. Phải thực hiện hiện đại hóa, nâng cao sức mạnh chiến đấu của quân đội, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về xây dựng và bảo vệ Tổ quốc cũng như ứng phó với các loại hình chiến tranh mới. 

Một vấn đề hết sức quan trọng nữa là dù có xây dựng quân đội chính quy, hiện đại đến đâu cũng chưa đủ sức mạnh bảo vệ Tổ quốc nếu không gắn với xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận chiến tranh nhân dân gắn với xây dựng thế trận an ninh nhân dân vững chắc; trong đó phải đặt lên hàng đầu xây dựng "thế trận lòng dân". Đó chính là một trong những “cẩm nang” giữ nước từ sớm, từ xa.

 (còn nữa)

NGUYÊN MINH, NGỌC HƯNG, VĂN DUYÊN, VĂN HIẾU, NGỌC THẠCH

Bài 3: Những bài học về lựa chọn con đường cách mạng

21/12/2020 05:00

"Mùa xuân Arab" đã quét qua lịch sử nhân loại những luồng gió u ám và lạnh giá. Nhưng khát vọng muôn đời của con người vẫn là hướng tới hòa bình, độc lập, tự do, hạnh phúc và phát triển. Suy ngẫm từ thực tiễn 10 năm biết bao đau thương trên một vùng trái đất đầy tài nguyên ấy giúp chúng ta tự rút ra nhiều bài học trong lựa chọn con đường, hướng đi của đất nước Việt Nam.

Bài học nhãn tiền của sự đa nguyên, đa đảng

Nói về "Mùa xuân Arab", ông Nguyễn Quang Khai, nguyên Đại sứ Việt Nam ở một số nước Trung Đông, đã nêu hiện tượng để mất vai trò của đảng cầm quyền như tại Algeria. Trước năm 1989, Đảng Mặt trận Giải phóng Dân tộc Algeria (FLN) là đảng chính trị hợp pháp duy nhất cầm quyền, đã lãnh đạo nhân dân kháng chiến chống thực dân Pháp giành thắng lợi năm 1962 và chủ trương thực hiện các biến đổi xã hội sâu sắc trên cơ sở “nguyên tắc xã hội chủ nghĩa” và các giá trị Hồi giáo Arab, tiến hành công nghiệp hóa đất nước, thu được nhiều thành tựu to lớn. Các đảng đối lập đều bị cấm hoạt động. Thế nhưng vào đầu những năm thập niên 1990, các đảng đối lập lại được cho phép hoạt động, trong đó có cả đảng đòi thành lập một nhà nước Hồi giáo cực đoan, thậm chí đòi quyền tự trị. Nhiều đảng phái mọc lên khiến cho cạnh tranh giành quyền lực ngày càng gay gắt. Cộng với việc nội bộ FLN thiếu đoàn kết, chậm đổi mới trong lãnh đạo kinh tế-xã hội khiến đảng này ngày càng bị mất niềm tin trong nhân dân...

Người đàn ông bế một em bé bị thương do trong một cuộc giao tranh diễn ra ở đông Aleppo, Syria vào tháng 7-2016.Ảnh: AFP.

Ở Liên Xô, tháng 2-1990, Hội nghị Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô tán thành xóa bỏ Điều 6 Hiến pháp, chấp nhận đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập. Đầu năm 1990, trong đảng hình thành 20 phe nhóm có quan điểm, cương lĩnh khác nhau. Nhiều đảng cộng sản ở các nước cộng hòa tuyên bố tách ra khỏi Đảng Cộng sản Liên Xô. Cuối năm 1990, đầu năm 1991, trong thể chế đa nguyên, thông qua bầu cử, các đảng phái chính trị đối lập đã nắm giữ chính quyền ở một loạt nước cộng hòa và thành phố lớn, được phương Tây hậu thuẫn đẩy mạnh các hoạt động chống đối, vô hiệu hóa chính quyền trung ương. Đến đầu năm 1991, quyền lực lãnh đạo của Đảng Cộng sản Liên Xô chỉ còn tồn tại trên danh nghĩa và đến cuối năm, sau một cuộc chính biến, Tổng Bí thư Mikhail Gorbachyov đã ký sắc lệnh giải tán Đảng Cộng sản Liên Xô, giải thể Liên bang Xô viết.

Kinh nghiệm tại "Mùa xuân Arab" cũng cho thấy, các quốc gia được chia thành 5 nhóm: Nhóm bị lật đổ chính quyền không bằng bạo lực; nhóm bị lật đổ chính quyền bằng biện pháp vũ trang, thông qua nội chiến và sự can thiệp quân sự; nhóm ngăn chặn thành công "Mùa xuân Arab" nhưng phải khẩn cấp cải cách; nhóm bị rơi vào vòng xoáy nội chiến; nhóm không để Phong trào "Mùa xuân Arab" diễn ra trên nước mình. Riêng các nước ngăn chặn thành công “hiệu ứng sụp đổ domino” đều không có các tổ chức chính trị đối lập hoặc nếu có thì bị kiểm soát chặt chẽ.

Thực tế trên cho chúng ta bài học không bao giờ cũ là phải luôn giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Không phải ngẫu nhiên mà trong Dự thảo Báo cáo Chính trị của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII trình Đại hội XIII của Đảng tới đây, khi đánh giá 35 năm thực hiện công cuộc đổi mới đã tiếp tục khẳng định một chân lý từng được tổng kết nhiều lần: Sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định thắng lợi của cách mạng Việt Nam!

Đảng ta như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn, phải luôn nhận thức rõ vai trò là một đảng cầm quyền, người cầm lái con thuyền cách mạng của dân tộc. Đảng phải không ngừng tự đổi mới, tự chỉnh đốn, thật sự xứng đáng với trọng trách của mình; luôn làm tốt sứ mệnh, luôn giữ được niềm tin và chỗ đứng trong lòng nhân dân.

Giải quyết tốt vấn đề kinh tế và quản lý phát triển xã hội

Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIII của Đảng đã nêu phải xử lý tốt 10 quan hệ lớn, trong đó có rất nhiều vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, như: Quan hệ giữa đổi mới, ổn định và phát triển; giữa tăng trưởng kinh tế và phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội và bảo vệ môi trường... Dự thảo cũng khẳng định: “Tăng cường quản lý phát triển xã hội, bảo đảm tiến bộ và công bằng xã hội, tính bền vững trong các chính sách xã hội, nhất là phúc lợi xã hội, an ninh xã hội, an ninh con người”.

Nhìn lại "Mùa xuân Arab", càng cho thấy những chủ trương đó là hết sức đúng đắn. Trong lĩnh vực kinh tế-xã hội, chỉ quan tâm tăng trưởng kinh tế là chưa đủ nếu không hướng tới sự phát triển bền vững, cân bằng, thu hẹp khoảng cách giàu nghèo...

Một trong những nguyên nhân dẫn đến bùng phát "Mùa xuân Arab" chính là từ những vấn đề xã hội âm ỉ trong lòng nhiều nước. Bất bình đẳng về thu nhập, khoảng cách giàu nghèo ngày càng lớn. Theo báo cáo của Liên hợp quốc, có khoảng 2/5 dân số ở các nước Arab mỗi ngày sống chỉ với 2USD hoặc ít hơn. Ở Ai Cập, có tới 40% dân số thu nhập bình quân chưa đạt 2USD/ngày. Theo báo cáo của Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) năm 2005, 20% dân số nghèo nhất của Tunisia chiếm 7,8% thu nhập cả nước, ngược lại, 20% dân số giàu chiếm 42,6% thu nhập cả nước. Các số liệu tương ứng ở Ai Cập là 8,6% và 43,6%; của Morocco là 6,6% và 46,6%; của Yemen là 7,4% và 42,3%. Tháng 8-2010, Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) ước tính khoảng 18-23% thanh niên ở độ tuổi lao động không có việc làm. Hầu hết lương thực của khu vực này có được là nhờ nhập khẩu. Kinh tế khá phát triển, song một bộ phận người lao động ở Tunisia lại phải sống trong tình cảnh thất nghiệp, nghèo khổ. 

Ở Việt Nam hiện nay, sự nghiệp đổi mới đã thu được nhiều thành tựu quan trọng, kinh tế phát triển, đời sống nhân dân được cải thiện, công cuộc phòng, chống tham nhũng ngày càng hiệu quả; tuy nhiên vẫn còn không ít vấn đề xã hội cần giải quyết, trong đó nổi lên là vấn đề lao động, việc làm, giải quyết nạn thất nghiệp, chống tham nhũng... Theo báo cáo của Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội năm 2019 cho thấy: Chênh lệch giàu nghèo chưa được thu hẹp, hiện tượng phân hóa giàu nghèo gia tăng... Do đó, việc xử lý mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội và bảo vệ môi trường là hết sức cấp thiết.

Mùa xuân Arab đã làm nhiều chính phủ phải thay đổi nhưng điều mà người dân cần là thay đổi kinh tế-xã hội thì lại không có. Ảnh: VOX.

Cảnh giác với chủ nghĩa dân túy quốc tế và âm mưu kích động giới trẻ

Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIII của Đảng có điểm mới đáng chú ý khi nhận định: “Chủ nghĩa dân tộc cực đoan, chủ nghĩa cường quyền nước lớn, chủ nghĩa thực dụng, chủ nghĩa dân túy trong quan hệ quốc tế gia tăng”. Dân túy giờ đây không còn là một thủ đoạn chính trị mà đã trở thành một thứ chủ nghĩa nguy hiểm, là thứ men say có thể dễ dàng kích động giới trẻ.

Một nhà phân tích chính trị Mỹ đã viết: Ở trung tâm của những cuộc biểu tình lớn là lớp dân số trẻ với số lượng ngày càng gia tăng. Trước các cuộc nổi dậy ở Trung Đông và Bắc Phi, 2/3 dân số dưới 18 tuổi. Quỹ Carnegie Endowment vì hòa bình quốc tế (Mỹ) ghi nhận: “Những bất ổn chính trị trong thế giới Arab đã đẩy tầng lớp dân số trẻ lên tuyến đầu trong các cuộc xung đột chính trị và kinh tế”. Các nước khu vực Trung Đông và Bắc Phi nằm trong số những quốc gia có tỷ lệ dân số trẻ thất nghiệp thuộc hàng cao nhất thế giới với khoảng 30%. Ở Ai Cập, có đến quá nửa trong số 2,5 triệu người thất nghiệp ở độ tuổi 20-24, đồng nghĩa với việc có khoảng hơn 1 triệu thanh niên thất nghiệp. Một thống kê cho biết, từ năm 1970 đến 2007, 80% các cuộc xung đột xã hội đã nổ ra tại các quốc gia có hơn 60% dân số ở độ tuổi dưới 30.

Bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa, cân bằng chiến lược

Nhiều nước nơi "Mùa xuân Arab" đi qua, chính quyền đều quá phụ thuộc vào nước ngoài hoặc giải quyết không tốt cân bằng quan hệ với các nước lớn. “Gót chân Asin” đó khiến nhiều nơi dù có tiềm lực kinh tế, quốc phòng rất mạnh nhưng vẫn không thể trụ vững khi mất đi sự độc lập, tự chủ, bị rơi vào vòng xoáy của những chiến lược từ bên ngoài hoặc rơi vào các cuộc xung đột, chiến tranh ủy nhiệm. Có lúc, do không nhận diện kịp thời đối tượng-đối tác hay gặp sai lầm trong xử lý những tình huống chiến lược có thể đẩy vấn đề “sai một ly đi một dặm”, khiến cả dân tộc, cả đất nước phải trả cái giá quá đắt. 

"Mùa xuân Arab" với diễn biến 2.0 còn cho thấy tính chất phức tạp ngay cả với những quốc gia từng ngăn chặn thành công sự xâm chiếm của nó ở giai đoạn 1.0, nay vẫn có thể đổ vỡ bởi những cuộc “thập tự chinh” kéo dài với nhiều thủ đoạn tinh vi. Có nhà nghiên cứu đã đánh giá: Bản chất của “Mùa xuân Arab” chính là những biến động chính trị-xã hội nhằm thực hiện hóa đề án “Đại Trung Đông” của một số thế lực phương Tây. Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt, khi các cường quốc can thiệp vào các nước khác thì họ sẽ sử dụng rất nhiều chiêu bài chứ không thể tường minh rằng đó là chiến tranh xâm lược hay chiến tranh kinh tế, núp bóng dưới các hình thức một cách tinh vi, phức tạp nên cần có sách lược bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa.

Trả lời phỏng vấn của phóng viên Báo Quân đội nhân dân, ngài Saadi Salama, Đại sứ Palestine tại Việt Nam, cho biết: "Bài học kinh nghiệm rút ra qua gần 10 năm của "Mùa xuân Arab" cho ta thấy trước hết, không để ai từ bên ngoài can thiệp vào công việc nội bộ của nước mình. Chúng ta phải tự giải quyết các vấn đề của mình, luôn luôn đề cao chủ trương bảo vệ độc lập, tăng cường đoàn kết, thống nhất trong dân tộc mình, tìm đến lợi ích của dân tộc mình thì mới phát triển thành công. Quá trình giành độc lập dân tộc của Việt Nam không phải là một quà tặng của ai đó, mà là thành quả của cuộc đấu tranh trường kỳ, lâu dài, nhiều hy sinh, thử thách. Do đó, giá trị của độc lập dân tộc đối với người Việt Nam có khác so với những quốc gia được Liên hợp quốc hoặc các nước lớn trao tặng cho độc lập. Vì vậy theo tôi, việc bảo vệ độc lập dân tộc, toàn vẹn lãnh thổ là điều mà mỗi người dân Việt Nam từ trước đến nay luôn coi trọng. Đặc biệt, trong tình hình hiện nay, điều này càng được đề cao, để Việt Nam tiếp tục là một thành viên tích cực trong cộng đồng quốc tế". 

Thực tế ấy một lần nữa là bài học sinh động để Đảng, Nhà nước ta tiếp tục khẳng định: “Thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ”; “có kế sách ngăn ngừa các nguy cơ chiến tranh, xung đột từ sớm, từ xa. Nỗ lực phấn đấu để ngăn ngừa xung đột, chiến tranh và giải quyết các tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình phù hợp với luật pháp quốc tế”.

Sách trắng Quốc phòng Việt Nam năm 2019 nêu rõ: Việt Nam chủ trương không tham gia liên minh quân sự; không liên kết với nước này để chống nước kia; không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ Việt Nam để chống lại nước khác; không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế... Tùy theo diễn biến của tình hình và trong những điều kiện cụ thể, Việt Nam sẽ cân nhắc phát triển các mối quan hệ quốc phòng, quân sự cần thiết với mức độ thích hợp trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của nhau cũng như các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, hợp tác cùng có lợi, vì lợi ích chung của khu vực và cộng đồng quốc tế...

Trả lời phỏng vấn của phóng viên Báo Quân đội nhân dân, ngài Saadi Salama, Đại sứ Palestine tại Việt Nam, cho biết: "Bài học kinh nghiệm rút ra qua gần 10 năm của "Mùa xuân Arab" cho ta thấy trước hết, không để ai từ bên ngoài can thiệp vào công việc nội bộ của nước mình. Chúng ta phải tự giải quyết các vấn đề của mình, luôn luôn đề cao chủ trương bảo vệ độc lập, tăng cường đoàn kết, thống nhất trong dân tộc mình... thì mới phát triển thành công".

(còn nữa)

NGUYÊN MINH, NGỌC HƯNG, VĂN DUYÊN, VĂN HIẾU, NGỌC THẠCH

Bài 2: Nhận diện “mùa xuân” dưới góc nhìn cách mạng xã hội

20/12/2020 05:00

Đã có nhiều lời tán dương "Mùa xuân Arab" với những từ mỹ miều, như: “Làn sóng cách mạng”, “sức mạnh quần chúng”, “vì tự do và dân chủ”... Ngày nay, vẫn có không ít lời kêu gọi người dân các nước, trong đó có Việt Nam nên đi theo làn sóng "Mùa xuân Arab", thực hiện "cách mạng màu", "cách mạng đường phố" để thay đổi chế độ.

Vậy "Mùa xuân Arab" và những kiểu “cách mạng” đó có thật sự mang lại hạnh phúc cho người dân? Chúng ta sẽ có câu trả lời khi “giải phẫu” nó dưới góc nhìn cách mạng xã hội.

Từ mùa xuân châu Âu đến "Mùa xuân Arab"

Năm 2015, khi kỷ niệm 5 năm "Mùa xuân Arab", truyền thông thế giới đã nhắc rất nhiều đến sự kiện chàng trai bán hàng rong Mohamed Bouazizi tự thiêu thổi bùng lên ngọn lửa “cách mạng”, tạo nên cơn địa chấn ở các nước Arab. Một trong những người gây ra sự kiện ấy, cô Faida Hamdy, viên thanh tra tịch thu quầy hàng rong khi trả lời báo chí đã nói: “Tôi ước gì mình đã không làm vậy. Tôi khởi đầu "Mùa xuân Arab". Và giờ thì chết chóc đang ở khắp nơi, cực đoan thì bùng nổ”.

Phát biểu đầy cảm xúc trên mới chỉ nhìn hiện tượng ở cái vỏ bên ngoài. Câu chuyện sâu xa hơn rất nhiều nếu nhìn lịch sử một cách toàn diện.

Cô Faida Hamdy từng thừa nhận đã khởi đầu "Mùa xuân Arab”. Ảnh: AFP

Theo PGS, TS Nguyễn Thanh Hiền (Viện Nghiên cứu châu Phi và Trung Đông, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam): Thật ra không phải đến năm 2010-2011, thuật ngữ "Arab Spring" (Mùa xuân Arab) mới xuất hiện trong đời sống chính trị quốc tế. Nó xuất hiện lần đầu tiên vào mùa xuân năm 2005 trong giới cố vấn an ninh của Tổng thống Mỹ George Bush và sau đó được ký giả Jeff Jacoby dùng làm tiêu đề cho một bài viết đăng trên báo The Boston Globe. Thuật ngữ này được dùng để gọi chung cho tất cả các biến động chính trị mà không ít người cho rằng có khả năng đem lại tự do và dân chủ cho khu vực Trung Đông xảy ra vào mùa xuân 2005. Sau đó "Mùa xuân Arab" được Tạp chí Chính sách đối ngoại của Mỹ sử dụng để mô tả biến động chính trị-xã hội khởi đầu từ Tunisia cuối năm 2010.

 “Spring” trong tiếng Anh ngoài nghĩa là mùa xuân, còn có nhiều nghĩa khác, như: Giai đoạn mở đầu của một thời kỳ, xuất hiện, đâm chồi... Tại các cuộc cách mạng xảy ra ở châu Âu vào mùa xuân năm 1848, người dân nổi dậy đòi lật đổ chế độ quân sự với các phong trào mang tên gọi Springtime of peoples, Spring of Nations. Sau đó, vào năm 1968, cũng xuất hiện "Mùa xuân Praha" ở Tiệp Khắc với chương trình cải cách kinh tế và chính trị mang tư tưởng xét lại, muốn tự do dân chủ kiểu tư bản.

Một kiểu “cách mạng màu" xuất khẩu

Ông Christopher Brennan, nhà phân tích chính trị độc lập người Mỹ nhận định, "Mùa xuân Arab" được tiến hành dựa trên những nền tảng lý thuyết của các hoạt động can dự và lật đổ của phương Tây, như: Luận thuyết về “Sức mạnh quần chúng”, học thuyết “Can thiệp nhân đạo”, “Sức mạnh mềm”, “Chủ nghĩa đế quốc tự do”... Ông Brennan viết: “Các cuộc nổi dậy ở khu vực Trung Đông và Bắc Phi sử dụng triệt để “sức mạnh quần chúng”. Trong các cuộc nổi dậy ở các nước Arab, phương thức này được đưa vào thực nghiệm. Các cuộc đảo chính những lãnh đạo Arab có tư tưởng độc lập đã liên tiếp diễn ra sử dụng phiên bản mới nhất: “Đảo chính kiểu mới” hay “Cách mạng màu”.

Khái niệm “Cách mạng màu” chỉ một chuỗi các “cuộc cách mạng” được tiến hành thành công hoặc không thành công trong nỗ lực lật đổ các chính phủ ở không gian hậu Xô viết. “Cách mạng màu” phản ánh các khái niệm có từ thời Viện Tavistock của Anh. Cơ quan này cho rằng, các khái niệm “kích động nổi loạn” và “đám đông thanh niên” được phát triển sau khi nghiên cứu hành vi đám đông trong các buổi biểu diễn nhạc rock. Họ đã phân tích hành vi của thanh niên dưới sự dẫn dắt của Tổ chức quốc tế của những người xây dựng thời thế (Situationalist International) gây bất ổn cho nước Pháp.

Trẻ em chính là nạn nhân của chiến tranh, xung đột hậu "Mùa xuân Arab". Ảnh: UNICEF

Theo nhiều nhà nghiên cứu, "Mùa xuân Arab" được thực hiện theo cái gọi là học thuyết phản kháng phi bạo lực của TS Gene Sharp, học giả tại Viện Albert Einstein (Mỹ). Với cuốn sách “Từ độc tài tới dân chủ”, viết cho phong trào dân chủ ở Myanmar vào năm 1993, ông này đã xuất khẩu cách đấu tranh bất bạo động để lật đổ chính quyền và trở thành “cẩm nang” cho nhiều phong trào lật đổ. Gene Sharp cũng chính là người được công nhận là tác giả chiến lược đằng sau cuộc lật đổ Chính phủ Ai Cập tháng 2-2011. Gene Sharp đã “vẽ đường” làm tan rã một quốc gia thông qua phản kháng phi bạo lực theo 3 giai đoạn: 1-Hình thành các hoạt động mềm như mít tinh, biểu tình chống chính phủ. 2-Làm mất uy tín bộ máy quyền lực nhà nước và các cơ quan quyền lực khác, vận động các quan chức và nhân viên chính phủ tham gia hoạt động phá hoại. 3-Trực tiếp lật đổ chế độ.

Một số học giả khác thì cho rằng, "Mùa xuân Arab" đã vận dụng những lý luận về các cuộc cách mạng sắc màu đã diễn ra ở Trung và Đông Âu kể từ năm 1989, như: “Cách mạng đường phố” ở Nam Tư (năm 2000), “Cách mạng nhung” ở Gruzia (năm 2003), “Cách mạng cam” ở Ukraine (năm 2004), “Cách mạng hoa Tulip vàng” ở Kyrgyzstan (năm 2005). Trong khi đó, làn sóng "Mùa xuân Arab" ẩn chứa nhiều cuộc cách mạng có tên gọi giống với các cuộc cách mạng sắc màu, như: “Cách mạng hoa nhài” ở Tunisia (năm 2011); “Cách mạng hoa sen” ở Ai Cập (năm 2011); hay hàng loạt các cuộc cách mạng đường phố diễn ra ở nhiều nước. Xét cho cùng, “cách mạng màu” chính là thuật ngữ chỉ các cuộc bạo loạn phi vũ trang, bạo lực chính trị có tổ chức nhằm lật đổ chính quyền đương nhiệm; đồng thời lập ra bộ máy cầm quyền mới được nước ngoài hậu thuẫn. Thực chất, đó là những phương thức bạo loạn lật đổ phi vũ trang nhằm thiết lập một chính phủ thân nước ngoài. Sở dĩ gọi là “cách mạng màu” bởi những cuộc chính biến, bạo loạn lật đổ diễn ra ở các nước thường được gắn với một màu sắc mang tính biểu tượng văn hóa địa phương như “Cách mạng cam” ở Ukraine vì bởi phe đối lập lấy biểu tượng bang cờ màu da cam để trang bị cho cuộc biểu tình; ở Kyrgyzstan lấy hoa Tulip vàng-loài hoa nở rộ ở vùng rừng núi của Kyrgyzstan vào khoảng giữa tháng 3 hằng năm, cũng là thời điểm xảy ra chính biến (3-2005).

Sâu xa hơn thì "Mùa xuân Arab" hay "cách mạng màu" cũng đều bắt nguồn từ chiến lược "diễn biến hòa bình" (Peaceful evolution), còn có tên gọi khác nhau, như: “Chuyển hóa hòa bình” (Peaceful change), “Biến đổi hòa bình” (Peaceful transformation), “Cạnh tranh hòa bình” (Peaceful competition)...

Trong "Mùa xuân Arab", “công nghệ cách mạng” đều dựa trên cơ sở lý thuyết phản kháng phi bạo lực, không dùng bạo lực để lật đổ chính quyền như các cuộc đại cách mạng trên thế giới.

Trong tác phẩm “Sự bất hạnh của một đế chế”, GS Chalmers Johnson tại Đại học California (Mỹ) phân tích: Theo lý luận của chủ nghĩa đế quốc tự do, vấn đề cơ bản là ở chỗ coi “can thiệp nhân đạo”, “trách nhiệm bảo vệ” như là một cái cớ để can thiệp quân sự. “Chủ nghĩa đế quốc tự do” tiếp tục vận động và phát triển. Một phương thức mới của chủ nghĩa đế quốc hiện đại là sử dụng “cách mạng màu”. Còn Peter Ackerman tại Viện Albert Einstein (Mỹ) và Carl Gershman tại Quỹ Dân chủ quốc gia (Mỹ), những người ủng hộ phương thức này cho rằng, các chế độ thiếu thân thiện có thể bị lật đổ bởi tầng lớp thanh niên bất mãn thông qua tin nhắn, Facebook và Twitter... Chiến thuật “sức mạnh nhân dân” được phương Tây sử dụng như một nguồn động lực cho cái gọi là "Mùa xuân Arab" và sau đó nó được thay thế bởi chiến dịch can thiệp quân sự trực tiếp theo mô hình chiến tranh phi quy ước của phương Tây.

Không phải là những cuộc cách mạng thực sự

Những hệ lụy mà người dân các nước Arab phải gánh chịu như đã đề cập ở bài viết trước càng cho thấy, "Mùa xuân Arab" hoàn toàn không phải là các cuộc cách mạng như truyền thông phương Tây ngợi ca.

Theo quan điểm của Chủ nghĩa Mác-Lênin, về nghĩa rộng, cách mạng xã hội là sự biến đổi có tính chất bước ngoặt và căn bản về chất trong mọi lĩnh vực đời sống xã hội, là phương thức thay thế hình thái kinh tế-xã hội lỗi thời bằng hình thái kinh tế-xã hội cao hơn. Theo nghĩa hẹp, cách mạng xã hội là việc lật đổ một chế độ chính trị đã lỗi thời, thiết lập một chế độ chính trị tiến bộ hơn. Dù theo nghĩa rộng hay nghĩa hẹp, giành chính quyền vẫn là vấn đề cơ bản của mọi cuộc cách mạng xã hội. Bởi vì, chỉ khi nào giành được chính quyền, giai cấp cách mạng mới bảo đảm được quyền lực của mình trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Vì vậy, V.I.Lênin đã chỉ ra rằng: “Chúng tôi đã nói rằng vấn đề căn bản của cách mạng là vấn đề chính quyền. Bây giờ phải nói thêm: Chính các cuộc cách mạng đã luôn luôn chỉ cho chúng ta thấy người ta đã làm lu mờ vấn đề đâu là chính quyền chân chính; các cuộc cách mạng ấy đã chỉ cho ta thấy sự khác nhau giữa chính quyền hình thức và chính quyền thực tế”. 

PGS, TS Lê Phước Minh.

Như vậy, "Mùa xuân Arab" mặc dù có dẫn đến sự lật đổ chính quyền ở một số nước, nhưng không phải là một cuộc cách mạng thực sự bởi "Mùa xuân Arab" không tạo ra những thay đổi cơ bản về thể chế chính trị, cơ cấu giai cấp, hay sự thay đổi hình thái kinh tế-xã hội. "Mùa xuân Arab" đã lật đổ nhiều chính quyền qua các hình thức phi bạo lực nhưng không phải là những cuộc cách mạng xã hội với những cải biến sâu sắc trên mọi bình diện xã hội nên không thể tạo ra sự thay đổi về chất của xã hội.

Trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân, GS, TS Phạm Quang Minh, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội nhận định: “10 năm qua, phương Tây đã dùng mọi hình thức để can thiệp vào khu vực Bắc Phi-Trung Đông, với ý đồ xây dựng một nền “dân chủ” mới nhưng đã không thể thực hiện được. Qua đó ta thấy rằng, bất cứ thế lực bên ngoài nào cũng không thể áp đặt hay xây dựng một “chế độ” tốt đẹp hơn lên một quốc gia khác mà ở đó người dân không đồng thuận và không phù hợp với nền tảng lịch sử, văn hóa, chính trị, xã hội ở quốc gia đó. Hơn nữa, những cuộc biểu tình, lật đổ, thay đổi chính phủ dù thế nào cũng vẫn chưa phải là những cuộc cách mạng xã hội thực sự".

Còn theo PGS, TS Lê Phước Minh, Viện trưởng viện Nghiên cứu châu Phi và Trung Đông (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam), nhiều cuộc bạo động đã không được dẫn dắt và lãnh đạo bởi những đảng phái chính trị chân chính, cách mạng nên không thể có cương lĩnh, đường lối cách mạng thực sự. Và với các hình thức bạo loạn lật đổ mang tính manh động, thiếu kiểm soát thì các mâu thuẫn chính trị-xã hội sâu sắc về phân biệt chủng tộc và tôn giáo, thay vì được giảm thiểu, thì trái lại, càng bị khoét sâu và trầm trọng hơn trong hàng chục năm sau đó.

Đây là điểm yếu căn cốt dẫn đến khi xong giai đoạn lật đổ chính quyền cũ, bước vào giai đoạn tổ chức xây dựng xã hội mới, các nước đều gần như không có cương lĩnh, đường lối, mô hình xã hội rõ ràng. Các cuộc “cách mạng” tự phát và thiếu một chính đảng cách mạng lãnh đạo sẽ chỉ mang lại một kết quả nửa vời, thậm chí thất bại cay đắng.

GS, TS Phạm Quang Minh.

Thực tế trên càng cho chúng ta thấy sự cần thiết phải có một lực lượng lãnh đạo đất nước đủ trí tuệ, năng lực và bản lĩnh; dựa trên một nền tảng lý luận và cương lĩnh vững chắc. Qua đây, càng thêm trân trọng, vững tin vào con đường mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn, như dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIII của Đảng đánh giá: “35 năm thực hiện công cuộc đổi mới, 30 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, lý luận về đường lối đổi mới, về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta ngày càng được xác định rõ hơn và từng bước được hiện thực hóa”. Đó là một chặng đường có cơ sở khoa học từ thực tiễn đổi mới đất nước. Niềm tin là có cơ sở, không cho phép chúng ta đơn giản, chủ quan trước những lời kêu gọi đi theo một con đường khác.

Hiểu bản chất của "Mùa xuân Arab" là điều hết sức quan trọng để mỗi người Việt Nam, nhất là thế hệ trẻ Việt Nam ngày hôm nay hiểu được giá trị vĩ đại của các cuộc cách mạng giải phóng dân tộc và sự nghiệp đổi mới. Đó cũng là cơ sở để không bị mơ hồ, ảo tưởng bởi những luận thuyết kêu gọi cách mạng đường phố, phản kháng phi bạo lực, xúi giục đấu tranh đòi lật đổ chế độ để có được tương lai tốt đẹp.

"Nhiều cuộc bạo động đã không được dẫn dắt và lãnh đạo bởi những đảng phái chính trị chân chính, cách mạng nên không thể có cương lĩnh, đường lối cách mạng thực sự. Và với các hình thức bạo loạn lật đổ mang tính manh động thiếu kiểm soát thì các mâu thuẫn chính trị-xã hội sâu sắc về phân biệt chủng tộc và tôn giáo, thay vì được giảm thiểu thì trái lại, càng bị khoét sâu và trầm trọng hơn trong hàng chục năm sau đó".  (PGS, TS Lê Phước Minh, Viện trưởng viện Nghiên cứu châu Phi và Trung Đông )

(còn nữa)

NGUYÊN MINH, NGỌC HƯNG, VĂN DUYÊN, VĂN HIẾU, NGỌC THẠCH

"Mùa xuân Arab" - 10 năm nhìn lại

19/12/2020 05:00

LTS: Tháng 12-2020 đánh dấu mốc 10 năm xảy ra "Mùa xuân Arab" gây nhiều đau thương, biến cố-sự kiện được đánh giá là một trong những “chương đáng lưu tâm nhất trong đời sống quốc tế của thế kỷ 21”. Đảng ta đang chuẩn bị tổ chức Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, rất cần những phân tích, dự báo chiến lược từ những vấn đề thời đại để rút ra bài học cho Việt Nam, như Dự thảo Báo cáo Chính trị Đại hội XIII của Đảng đề ra: “...

Dự báo chính xác, kịp thời diễn biến của tình hình”; “nâng cao năng lực dự báo chiến lược, giữ vững thế chủ động chiến lược”. Để phần nào góp thêm những thông tin, đánh giá cho nhiệm vụ quan trọng ấy, Báo Quân đội nhân dân trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc loạt bài: “Mùa xuân Arab"-10 năm nhìn lại.

Bài 1: “Mùa xuân” biến thành... “mùa đông”

Từ cuối tháng 12-2010 đến đầu năm 2011, hàng loạt cuộc chính biến, “cách mạng đường phố” để lật đổ chính quyền ở nhiều nước Bắc Phi và Trung Đông đã bùng nổ. Mở đầu là cuộc “cách mạng hoa nhài” ở Tunisia đến “cách mạng hoa sen” ở Ai Cập. Sau đó như một hiệu ứng domino, nó lan rộng ra hầu hết các nước Arab và gần đây là "phiên bản 2.0" ở nhiều khu vực khác. "Mùa xuân Arab" chẳng những không mang lại mùa xuân mà còn biến thành "mùa đông" của chiến tranh, đau thương, đói khổ, tình trạng khủng bố, cực đoan gia tăng...

Biểu tình, biểu tình và lật đổ

Mở màn sự kiện là ngày 17-12-2010, Mohammed Bouazizi, một người bán hàng rong 26 tuổi ở Tunisia, tự thiêu để phản đối việc bị tịch thu chiếc xe chở rau, quả, phương tiện kiếm sống cho cả gia đình nghèo khó. Bouazizi chết sau đó hai tuần. Sự kiện được lan truyền nhanh chóng qua mạng xã hội Facebook, gây nên sự căm phẫn dẫn tới biểu tình, bạo loạn ở khắp đất nước, buộc tổng thống nước này Zine El Abidine Ben Ali cùng gia đình phải di cư ra nước ngoài vào ngày 14-1-2011.

Người biểu tình giơ cao hình ảnh người bán hàng rong Mohamed Bouazizi tại Tunisia. Ảnh: New York Times

Ở Ai Cập, một thanh niên khác là Khaled Said, 28 tuổi, bị cảnh sát bắt quả tang trong khi đang đưa lên mạng đoạn băng video tố cáo tham nhũng trong ngành cảnh sát. Vì không xuất trình giấy tờ tùy thân nên Khaled Said bị lôi từ quán cà phê ra đánh đập đến chết. Sự kiện này cũng lập tức được lan truyền qua Facebook, làm bùng lên làn sóng biểu tình, bạo loạn của hàng trăm nghìn thanh niên, sinh viên, trí thức từ ngày 25-1-2011, đòi Tổng thống Hosni Mubarak phải từ chức. Mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp mạnh song cuối cùng Tổng thống Mubarak vẫn phải từ chức vào đầu tháng 2-2011 sau hơn 30 năm cầm quyền.

Việc chính quyền Tunisia và Ai Cập bị thay đổi trong thời gian ngắn được ví như con virus độc hại lan rộng tới các nước Trung Đông và Bắc Phi. Các thế lực bên ngoài nhân cơ hội này “đục nước béo cò” để hà hơi, tiếp sức với cái gọi là “dân chủ, tự do và một tương lai tươi mới”. Các cuộc biểu tình và nhiều hình thức như: Bất tuân dân sự, chống đối dân sự, nổi dậy, bạo loạn, vận động trên mạng xã hội, đình công, chiến đấu đô thị lan nhanh sang các nước lân cận như vết dầu loang: Algeria (29-12-2010), Jordan (14-1-2011), Oman (17-1-2011), Saudi Arabia (21-1-2011, các cuộc biểu tình phản đối chính thức bắt đầu diễn ra từ ngày 11-3-2011), Ai Cập (25-1-2011), Syria (26-1-2011), Yemen (27-1-2011), Djibouti (28-1-2011), Palestine (10-2-2011), Iraq (12-2-2011), Bahrain (14-2-2011), Libya (15-2-2011), Kuwait (19-2-2011), Morocco (20-2-2011), Lebanon (27-2-2011)...

"Mùa xuân Arab" phiên bản 2.0

Làn sóng biểu tình và lật đổ không chỉ dừng lại ở hai năm 2010-2011 mà còn liên tục diễn ra cho đến hiện nay.

Algeria, Sudan, Lebanon và Iraq là 4 quốc gia trong khu vực ít bị ảnh hưởng bởi "Mùa xuân Arab" năm 2011 nhưng vào năm ngoái, làn sóng biểu tình lại tiếp tục nổ ra, thậm chí dẫn đến sự sụp đổ của các chính quyền. Tháng 4-2019, Tổng thống Algeria Abdelaziz Bouteflika đã đệ đơn từ chức sau khi xảy ra các cuộc biểu tình chưa từng có tiền lệ và thủ lĩnh quân đội kêu gọi phế truất. Ở Sudan, cũng trong tháng 4-2019, quân đội đã lật đổ, bắt giữ Tổng thống Omar al-Bashir. Trước đó cũng tại Sudan, năm 2013, khi chính quyền loại bỏ trợ cấp dầu mỏ, các cuộc biểu tình đã nổ ra. Tại Iraq, các cuộc biểu tình thường xuyên bùng nổ vào tháng 10-2019, lan rộng khắp đất nước, buộc chính phủ của ông Adel Abdel Mahdi phải từ chức. Năm nay, đại dịch Covid-19 khiến các cuộc biểu tình giảm bớt, nhưng phong trào phản kháng trong khu vực (hay còn gọi là Hirak-“vòng ảnh hưởng”), vẫn diễn ra trên các đường phố ở Algeria, nơi đất nước đã bị tàn phá bởi nội chiến.

"Mùa xuân Arab" khiến người dân phải rời bỏ quê hương vì chiến tranh. Ảnh: AFP

Nhiều người đang lo ngại nhìn thấy bóng dáng một "Mùa xuân Arab" phiên bản 2.0 hồi sinh trở lại?

“Mùa đông Arab”

Báo cáo của Viện Nghiên cứu an ninh Liên minh châu Âu (IES) đưa ra tháng 5-2017 nhận xét: Bức tranh toàn cảnh của khu vực Trung Đông và Bắc Phi rất ảm đạm. Còn theo báo cáo của các tổ chức quốc tế và Liên hợp quốc, tổng thiệt hại về kinh tế của các nước Arab lên tới hơn 600 tỷ USD, bên cạnh hơn 22 triệu người thất nghiệp, tổn thất về cơ sở hạ tầng lên tới 461 tỷ USD, còn có 15 triệu người phải di tản và 1,3 triệu người chết và bị thương.

Trước "Mùa xuân Arab", Tunisia là nước có nền giáo dục đứng thứ 17, nền kinh tế có sức cạnh tranh đứng hàng 40 thế giới. Nhưng sau “cơn bão” biểu tình, thất nghiệp tăng lên hơn 40%.

Tại Libya, theo Christopher Brennan, nhà phân tích chính trị độc lập người Mỹ, trước cuộc chính biến năm 2011, Libya có chỉ số phát triển con người (HDI) cao nhất ở châu Phi, tỷ lệ tử vong trẻ sơ sinh thấp nhất châu Phi. Mức sống của người dân nước này nằm trong số các nước đứng đầu châu lục. Nguồn điện dân dụng, y tế công cộng đều được cung cấp miễn phí. Hai nhà báo Anh là Andrew Lycett và David Blundy từng viết: “Thanh niên được ăn mặc đẹp, đầy đủ và có học thức. Tất cả người dân đều có nhà ở, xe hơi và những tiện ích thông dụng như tivi, tủ lạnh, điện thoại, máy quay phim”. Thế nhưng giờ đây ngoài đói nghèo, Libya đã biến thành đấu trường cho các cuộc xung đột ủy nhiệm.

Ở Ai Cập, sau khi Tổng thống Mubarak mất chức, người dân đã bầu ông Mohammed Morsi thay thế trong một cuộc bầu cử tổng thống tự do đầu tiên vào mùa hè năm 2012. Thế nhưng chỉ sau một năm, hàng triệu người dân lại thất vọng và bức xúc đổ xuống đường đòi phế truất ông. Tổng thống Morsi đã bị quân đội dùng vũ lực lật đổ ngày 3-7-2013 và Ai Cập rơi vào cảnh hỗn loạn, tranh giành quyền lực đẫm máu suốt cho tới khi có tổng thống mới Abdel Fattah Al-Sisi vào tháng 6-2014.

Bản đồ các quốc gia mà làn sóng "Mùa xuân Arab" quét qua. Ảnh: Medium

Theo các học giả của Đại học Warsaw, "Mùa xuân Arab" đã biến thành "Mùa đông Arab" từ năm 2014 với hệ lụy là sự trỗi dậy của nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS). Thời tang tóc mà IS gây ra cho không chỉ châu Phi, Trung Đông mà cả châu Âu.

Ở Tunisia, dù thay đổi chính phủ, đất nước này vẫn lâm vào tình trạng xung đột, bất ổn trong nhiều năm kèm tham nhũng, thất nghiệp, nghèo đói. Ở Syria, cuộc nội chiến kéo dài cả thập kỷ vẫn chưa có hồi kết, khiến 600.000 người thiệt mạng, 8 triệu người trong nước ly tán và 6 triệu người phải tìm đường tị nạn ra nước ngoài, chưa kể hạ tầng bị tàn phá tan hoang. Libya bế tắc trong một cuộc nội chiến giữa các phe phái và 25.000 người đã thiệt mạng. Ở Yemen, cuộc nội chiến “ủy nhiệm” giữa người Sunni và người Shia vẫn tiếp diễn mà chưa thấy hồi kết, đã khiến khoảng 250.000 người thiệt mạng, nhiều người chết đói.

Ở Sudan, tỷ lệ lạm phát cao gần 70% trong năm 2019, thất nghiệp tăng, các nhóm khủng bố hoành hành, mất gần 3/4 doanh thu từ dầu, nợ nước ngoài lên tới 56,5 tỷ USD vào năm 2018, bằng 111% GDP...

Các nhà lãnh đạo và truyền thông quốc tế nói gì?

Ngoại trưởng Nga Lavrov cho rằng, "Mùa xuân Arab" là chương đáng lưu tâm nhất trong đời sống quốc tế của thế kỷ 21". Năm 2015, chuyên gia Christopher Brennan đã xuất bản một cuốn sách về "Mùa xuân Arab", trong đó ông gọi hiện tượng này là sự tàn phá với tiêu đề cuốn sách: “Sự sụp đổ của Mùa xuân Arab: Từ cách mạng đến tàn phá”. Trong bài phát biểu thông điệp liên bang năm 2015, Tổng thống Nga Putin nhận xét: “Có những nước cách đây không lâu đang ổn định và khá phồn vinh ở Trung Đông và Bắc Phi, như Iraq, Lybia, Syria-đã trở thành khu vực hỗn loạn và vô chính phủ mà từ đó xuất hiện mối đe dọa đối với toàn thế giới”.

Báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu vấn đề quốc tế-IAI (Italia) nhận định: Mùa xuân Arab đã thổi bùng thêm ngọn lửa chiến tranh, tạo ra nhiều lỗ hổng an ninh. Còn Giáo sư Abdeslam Maghraoui tại Đại học Duke (Mỹ) thì đánh giá: “Thật là bi kịch khi thấy rằng những người tham gia, cổ xúy "Mùa xuân Arab" đã thu được rất ít so với những gì họ hằng đặt ra”.

Vậy ai mới là người thực sự hưởng lợi từ đây? Theo chuyên gia phân tích chính trị Maria Dubovikova, Trưởng Câu lạc bộ các nhà nghiên cứu quốc tế về Trung Đông tại Nga: “Vẫn có thể thấy được nhiều kẻ đã “phất lên” từ sự đau khổ của người dân khu vực. Đó là các nhà sản xuất, buôn bán vũ khí. Việc bán vũ khí cho các nước Arab tăng lên rất nhiều kể từ khi bắt đầu các cuộc biểu tình”.

Trả lời phỏng vấn của phóng viên Báo Quân đội nhân dân, ngài Saadi Salama, Đại sứ Palestine tại Việt Nam cho rằng: “Nhân dân Arab sau một thời gian trải qua cái gọi là "Mùa xuân Arab" giờ đây đã nhận thức được sự thật và có tâm lý “phòng ngự”, tránh đi theo “đường cũ”. Bất cứ sự ủng hộ một "Mùa xuân Arab" mới nào trong điều kiện hiện nay sẽ rất khó xảy ra bởi những gì mà "Mùa xuân Arab" trước đây mang đến khiến họ thấy rằng mục tiêu quan trọng nhất hiện nay là đoàn kết, thống nhất, bảo vệ độc lập, chủ quyền. Đó cũng là mục tiêu tiên quyết để mỗi quốc gia bảo vệ an ninh, an toàn cho dân tộc mình”.

Là một thành viên trong nhóm tác giả thực hiện loạt bài này, nhà báo Phan Ngọc Thạch, phóng viên Đài Tiếng nói Việt Nam thường trú tại Ai Cập và Trung Đông cho biết: “Sống và làm việc ở đây trong 4 năm qua và cũng từng chứng kiến thời khắc bùng phát "Mùa xuân Arab" năm 2010, tôi thấy "thất vọng và buồn chán”. Đó là tâm lý chung của nhiều người dân Arab. Hầu như không ai muốn nhắc tới ngày đó và dường như họ cũng nhận thấy rõ những sai lầm của chính mình trong quá khứ khi “ảo tưởng” về một tương lai tươi sáng mà thiếu đi những nền tảng cơ bản cho mỗi đất nước là sự đoàn kết, năng lực sản xuất và tránh xa những can thiệp từ bên ngoài". “Chiến tranh đã phá hủy Syria. Nếu được, tôi chỉ ước xung đột kết thúc ngay vào ngày mai. Những người tị nạn Syria và cả tôi giờ đây không mong muốn điều gì khác ngoài được trở về quê hương. Đất nước chúng tôi đã từng phát triển, yên bình và tươi đẹp, người dân hạnh phúc. Bây giờ người dân đã hiểu được giá trị của sự bình yên và không có những hành động ngốc ngếch như trước”, anh Mahammad Muwafiq, người dân Aleppo, tâm sự trong nước mắt.

Nghe những tâm sự trên, chúng tôi càng thấm thía sự thật cay đắng mà người dân nơi đây từng đúc kết “tự do không bao giờ miễn phí” và càng thấy trân trọng xiết bao cái giá của hòa bình, độc lập và phát triển ngày hôm nay mà dân tộc Việt Nam ta đã phải trải bao hy sinh, mất mát để giành lấy... 

“Sống và làm việc ở đây trong 4 năm qua và cũng từng chứng kiến thời khắc bùng phát "Mùa xuân Arab" năm 2010, tôi thấy “thất vọng và buồn chán” là tâm lý chung của nhiều người dân Arab. Dường như họ cũng nhận thấy rõ những sai lầm của chính mình trong quá khứ khi “ảo tưởng” về một tương lai tươi sáng”. (Nhà báo Phan Ngọc Thạch, phóng viên Đài Tiếng nói Việt Nam thường trú tại Ai Cập và Trung Đông)

“Chỉ một thời gian ngắn sau, người dân đã cảm nhận được rằng sẽ chẳng có một “mùa xuân” tươi mới nào đến với họ cả. Thêm vào đó, khi nhìn vào bản chất của sự việc thì đây thực chất là một nỗ lực được sắp xếp từ trước của các lực lượng bên ngoài để làm thay đổi các chế độ chính trị của thế giới Arab. Cuối cùng, sự “đổi thay” duy nhất mà nhiều nước Arab trong khu vực “nhận được” chính là sự thụt lùi hàng chục năm về kinh tế-xã hội...”. (Ngài Saadi Salama, Đại sứ Palestine tại Việt Nam)

(còn nữa)

NGUYÊN MINH, NGỌC HƯNG, VĂN DUYÊN, VĂN HIẾU, NGỌC THẠCH