Thứ sáu, 04/10/2024 - 06:13
Quyền lực là một trong những căn nguyên dễ làm tha hóa đạo đức con người. Vì thế, để ngăn chặn sự tha hóa, mỗi cán bộ, đảng viên phải không ngừng tự giác trau dồi đạo đức, tích cực tu dưỡng, rèn luyện đạo đức. Đó cũng chính là một trong những nhân tố căn bản để rèn luyện tinh thần thượng tôn pháp luật...
Coi trọng đạo đức trong lãnh đạo, quản lý
V.I.Lênin từng nói: Có ba kẻ thù chính trong mỗi người nắm quyền lực, kẻ thù thứ nhất là tính kiêu ngạo cộng sản chủ nghĩa, kẻ thù thứ hai là nạn mù chữ, kẻ thù thứ ba là nạn hối lộ. Trong quá trình nắm quyền, người cán bộ có thể chuyển từ người tốt sang người xấu. Để ngăn chặn, phải có đạo đức và coi trọng tu dưỡng đạo đức. Đạo đức là cái gốc của người cán bộ cách mạng, đạo đức có tính tự giác, tự nguyện, là cái bên trong mỗi con người. Từ cái bên trong mà chi phối suy nghĩ, hành vi bên ngoài. Đạo đức khi được hình thành, tu dưỡng liên tục sẽ trở nên bền vững, thành nền tảng về tư cách, phẩm chất của người cán bộ cách mạng. Dù đời sống xã hội thay đổi, nhu cầu phát sinh thì nhờ có đạo đức mà điều chỉnh con người có hành vi đúng với giá trị đạo lý.
Nhờ có đạo đức mà cán bộ, đảng viên sẽ có tính hấp dẫn, tính thu hút đối với cộng đồng, xã hội. Đạo đức có sức mạnh nội sinh, tính lan tỏa lớn, đạo đức không chỉ đưa ra nguyên tắc cho cán bộ tự giác thực hiện mà còn khuyên cán bộ nên làm cái này tốt đẹp hay làm cái kia lương thiện từ đó mà tạo ra những phong trào tích cực trong xã hội. Nếu như pháp luật yêu cầu người cán bộ, đảng viên tối thiểu phải đạt được những quy định của pháp luật, bắt buộc phải thực hiện những quy phạm có tính phổ biến, phổ thông, thì ngược lại, đạo đức yêu cầu tối đa.
Đó là, đạo đức là những quy tắc, chuẩn mực có tính cách tự giác, tự nguyện, đạt đến yêu cầu cao: Khuyến khích, động viên, khêu gợi nên làm những điều cao đẹp, những điều lý tưởng, từ đó, người cán bộ hình thành những phẩm chất cao đẹp, dám hy sinh vì lý tưởng cách mạng. Đạo đức cán bộ, đảng viên tốt đẹp sẽ như ruộng lúa tốt, cỏ dại không có cơ hội mọc chen lấn, xã hội sẽ dần loại trừ những hành vi xấu, tiêu cực. Người cán bộ có đạo đức tốt sẽ khắc phục được khó khăn, gian khổ, không nề hà với công việc, rèn luyện được bản lĩnh thắng không kiêu, bại không nản, chất phác, khiêm tốn, chỉ lo hoàn thành nhiệm vụ tốt chứ không kèn cựa về lợi ích. Cũng từ đó mà người cán bộ, đảng viên tránh được tính công thần, quan liêu; không kiêu ngạo, không hủ hóa...
Lịch sử và thực tiễn cho thấy, khi chính quyền dùng đức trị bên cạnh pháp trị để quản lý, điều hành xã hội sẽ đạt được hiệu quả tối ưu. Kế thừa kinh nghiệm ấy, bên cạnh việc thực hiện quản lý, điều hành xã hội bằng pháp luật, Đảng, Nhà nước ta còn phát huy được sức mạnh của đạo đức, của nội lực bên trong. Đảng ta là đạo đức, là văn minh, tức là coi trọng đạo đức trong lãnh đạo, quản lý. Một đảng cầm quyền mà coi trọng đạo đức thì sẽ giảm bớt rất nhiều quan liêu, tham nhũng, cửa quyền, hách dịch. Đảng cầm quyền mà coi trọng đạo đức thì cán bộ mắc khuyết điểm sẽ yên tâm sửa chữa để tiến bộ hơn, tránh được mặc cảm, tự ti khi đã mắc khuyết điểm.
Nhận được lòng bao dung, độ lượng của các cấp lãnh đạo, cán bộ vi phạm khuyết điểm sẽ có thái độ, tư tưởng tích cực hơn trong cuộc sống cũng như trong công tác. Đảng, Nhà nước coi trọng đạo đức trong lãnh đạo, quản lý sẽ tạo điều kiện tốt cho cán bộ, đảng viên tự giác, thành khẩn nhận khuyết điểm, tránh được tình trạng che giấu khuyết điểm. Cán bộ, đảng viên có đạo đức tốt sẽ có phương pháp giúp những cán bộ có khuyết điểm sửa sai, giúp nhau tiến bộ. Nỗi ân hận, ăn năn của người vi phạm khuyết điểm cũng chính là nỗi đau của mình. Trong xã hội, giữa cái đúng, cái sai, cái tích cực và tiêu cực còn đan xen trên nhiều lĩnh vực, phân khúc, thì việc cùng nhau nhận diện, cùng giúp nhau sửa chữa, tiến bộ là vô cùng cần thiết.
Nhìn nhận con người trong bối cảnh hiện nay cần có thái độ khách quan, toàn diện, biện chứng. Cán bộ, đảng viên cần tránh thái độ thấy đồng chí, đồng nghiệp mắc khuyết điểm thì bàng quan hoặc hả hê, chì chiết, hay có tư tưởng “giậu đổ bìm leo”, "tát nước theo mưa". Làm như thế sẽ đẩy người mắc khuyết điểm đi vào ngõ cụt của cuộc sống. Đồng thời, tránh tư tưởng, thái độ, lợi dụng công tác phòng, chống tham nhũng để khai thác điểm yếu, khai thác sơ hở, lợi dụng sự nhẹ dạ cả tin để cài bẫy cho đồng chí của mình mắc sai lầm. Cán bộ, đảng viên phải thẳng thắn, trung thực, chân thành để khuyên bảo nhau cùng tiến bộ. Yêu thương, quý mến nhau không có nghĩa là thấy đồng chí vi phạm khuyết điểm thì nể nang, né tránh không dám thẳng thắn góp ý phê bình. Đến khi đồng chí của mình vi phạm khuyết điểm, vi phạm pháp luật thì mới bới móc. Như thế là kẻ cơ hội, thiếu chân thành. Người cán bộ ngoài hiểu biết đạo đức cũng cần có lòng dũng cảm, khẳng khái thì mới thực hiện được đạo đức tốt đẹp.
Một con người, dù có vi phạm pháp luật, có tội lỗi cũng không thể đẩy họ ra khỏi xã hội. Họ vẫn phải sinh sống trong cộng đồng. Vì thế, bên cạnh sự nghiêm minh của pháp luật, xã hội cần có lòng nhân ái, bao dung, sẵn sàng thông cảm khi người mắc khuyết điểm biết ăn năn hối cải. Từ đó làm cho họ có bài học sâu sắc hơn trong cuộc sống. Những bài học đắt giá, bổ ích đó sẽ lan tỏa trong các thế hệ cán bộ, đảng viên. Từ những bài học trong quá khứ sẽ ngăn chặn được những hành vi tiêu cực tương tự có khả năng xảy ra trong hiện tại và tương lai.
Lấy đạo đức làm gốc, lấy pháp luật làm chuẩn
Sức mạnh của đạo đức và sức mạnh của pháp luật trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, xây dựng và chỉnh đốn Đảng có quan hệ biện chứng với nhau. Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, một xã hội phát triển tốt đẹp là xã hội lấy đạo đức làm gốc, lấy pháp luật làm chuẩn. Trong công cuộc chống tham nhũng hiện nay, không thể tuyệt đối hóa vai trò của pháp luật. Mọi hành vi vi phạm chỉ xử lý theo pháp luật thì mới chỉ giải quyết quan hệ bên ngoài: Tội danh được chứng minh bằng tang chứng, vật chứng nhưng cái tâm, cái ý thức, tư tưởng chưa được giải quyết.
Trong các vụ án cán bộ tham nhũng, hối lộ, vấn đề đấu tranh rất khó khăn, phức tạp khi thiếu tang chứng, vật chứng. Tất cả những vấn đề đó là cái bên ngoài, bản thân người vi phạm có thể tìm cách để chối bỏ nhằm thoát tội. Vấn đề sâu xa của cán bộ, đảng viên là cái tâm phải thực sự trong sáng, nhận thức phải thật sự thấu đáo về khuyết điểm, về sai phạm. Cán bộ, đảng viên có nhận thức đầy đủ về giá trị của danh dự, của đạo đức cao đẹp thì mới có thể dứt bỏ được những cám dỗ của đời sống vật chất. Từ đó, mới tự giác nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật, lấy những quy phạm pháp luật làm chuẩn mực của công vụ.
Trong công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, nếu tách rời đạo đức khỏi pháp luật hoặc coi nhẹ, việc thực thi pháp luật của Nhà nước sẽ trở nên hà khắc, thô bạo, con người với con người trở nên xa lạ, thiếu đi cái sinh động của tình nghĩa cao thượng, thiếu tính nhân văn trong đời sống xã hội. Trước tòa, với những bằng chứng tội phạm, các vị thẩm phán, các vị luật sư luận tội buộc người vi phạm phải nhận tội nhưng nếu thiếu đạo đức thì tính tâm phục không cao. Sự miễn cưỡng nhận tội của người vi phạm pháp luật sẽ xa lạ với việc tự giác chấp hành hình phạt, từ đó cũng ảnh hưởng đến chiều sâu tính nghiêm minh của pháp luật.
Đạo đức khi được phát huy giá trị cao đẹp của nó, việc thực thi pháp luật sẽ có tính hiệu quả, tính thực thi cao. Cán bộ chấp pháp mà đạo đức kém thì có thể sử dụng pháp luật không công tâm, luận tội thiếu khách quan, thiếu chuẩn mực, xảy ra oan sai, khuất tất. Từ đó, xảy ra tình trạng thực thi pháp luật khó khăn, khiếu kiện kéo dài, vụ án có thể chấm dứt nhưng dư luận vẫn âm ỉ. Ngược lại, cán bộ có đạo đức tốt, sẽ sử dụng pháp luật nghiêm minh, chặt chẽ, công khai, thấu tình đạt lý, xử đúng người, đúng tội. Từ đó, lòng tin của nhân dân vào tính chính trực của pháp luật được khẳng định.
Hiện nay, Đảng, Nhà nước ta không ngừng quan tâm giáo dục, rèn luyện đạo đức cho cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức nhưng đồng thời khẳng định pháp luật Việt Nam trừng trị nghiêm khắc những ai vi phạm đạo đức, vi phạm kỷ luật Đảng, vi phạm pháp luật Nhà nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng căn dặn: Pháp luật phải thẳng tay trừng trị những kẻ bất liêm, bất kỳ kẻ ấy ở địa vị nào, làm nghề nghiệp gì. Có như vậy, tính nghiêm minh của pháp luật mới được hiện thực hóa vào trong đời sống xã hội.
Kết hợp đạo đức và pháp luật trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng, phòng, chống tham nhũng là vô cùng cần thiết trong tình hình hiện nay. Bởi vì, nó vừa phát huy được sức mạnh nền tảng của đạo đức, vừa bảo đảm tính chuẩn mực của pháp luật. Có như vậy, công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực mới đạt được mục tiêu, kết quả thực chất, bền vững...
TS PHẠM ĐÀO THỊNH
Bài viết đã nêu bật tầm quan trọng của việc kết hợp đạo đức và pháp luật trong công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng và đấu tranh phòng, chống tham nhũng. Đặc biệt, khi quyền lực có thể là nguyên nhân dẫn đến tha hóa đạo đức, mỗi cán bộ, đảng viên cần phải không ngừng tự rèn luyện đạo đức cá nhân, tự giác thực thi những chuẩn mực cao đẹp để duy trì phẩm hạnh, tránh xa sự cám dỗ của quyền lực. Đạo đức không chỉ là nền tảng để làm gương cho xã hội mà còn là yếu tố quan trọng để xây dựng một đội ngũ cán bộ, đảng viên có phẩm chất, khát vọng và tâm huyết phục vụ nhân dân.
Trả lờiXóaCùng với pháp luật, đạo đức là yếu tố quyết định trong việc quản lý, điều hành xã hội, bởi đạo đức không chỉ yêu cầu tuân thủ mà còn khuyến khích phát huy những phẩm chất tốt đẹp. Điều này sẽ giúp ngăn ngừa những hành vi tiêu cực, tham nhũng trong xã hội, tạo ra một môi trường công tác trong sạch, lành mạnh. Như vậy, kết hợp chặt chẽ giữa đạo đức và pháp luật chính là chìa khóa để xây dựng một Đảng trong sạch, vững mạnh, thực sự vì lợi ích của nhân dân và đất nước.
Bài viết đã làm rõ vai trò cực kỳ quan trọng của đạo đức trong việc xây dựng và chỉnh đốn Đảng, cũng như trong công tác phòng, chống tham nhũng. Quyền lực, nếu không được kiểm soát, có thể dễ dàng dẫn đến sự tha hóa đạo đức, làm suy giảm phẩm chất của người cán bộ, đảng viên. Chính vì thế, việc coi trọng và rèn luyện đạo đức là yếu tố căn bản để ngăn ngừa những sai lầm, tiêu cực có thể phát sinh từ quyền lực. Đạo đức không chỉ là chuẩn mực để cán bộ, đảng viên tự giác tu dưỡng mà còn là yếu tố nền tảng trong việc xây dựng một đội ngũ cán bộ có bản lĩnh, có tâm huyết phục vụ nhân dân.
Trả lờiXóaCùng với pháp luật, đạo đức tạo thành sức mạnh tổng hợp trong việc duy trì sự công minh, chính trực của hệ thống chính trị. Đạo đức có sức mạnh nội sinh, giúp người cán bộ có khả năng tự điều chỉnh hành vi, luôn hướng tới những giá trị cao đẹp. Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay, xã hội đòi hỏi những cán bộ, đảng viên không chỉ có kiến thức pháp luật mà còn phải có phẩm hạnh cao, sẵn sàng hy sinh lợi ích cá nhân vì lý tưởng chung. Điều này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả công việc mà còn xây dựng được niềm tin vững chắc trong nhân dân.
Việc kết hợp đạo đức và pháp luật không chỉ giúp ngăn ngừa tham nhũng, tiêu cực mà còn tạo ra một môi trường làm việc công minh, lành mạnh, thúc đẩy sự phát triển bền vững. Đạo đức là nền tảng giúp người cán bộ có thể tự giác thực hiện các nhiệm vụ một cách trung thực, công tâm, từ đó giảm bớt các hiện tượng quan liêu, tham nhũng, cửa quyền. Chính vì vậy, trong công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, không thể thiếu sự kết hợp giữa giáo dục đạo đức và việc thực thi pháp luật nghiêm minh. Cán bộ có đạo đức sẽ sử dụng pháp luật một cách công bằng, minh bạch, từ đó nâng cao uy tín và tính hiệu quả của hệ thống chính trị, tạo ra niềm tin lớn trong lòng nhân dân.
Bài viết đã nêu bật một vấn đề then chốt trong việc xây dựng Đảng và hệ thống chính trị vững mạnh, đó là mối quan hệ giữa đạo đức và pháp luật. Đạo đức không chỉ là nền tảng của một cán bộ, đảng viên trong công tác lãnh đạo, quản lý, mà còn là yếu tố quyết định trong việc ngăn ngừa sự tha hóa của quyền lực. Khi đạo đức bị bỏ qua hoặc yếu kém, quyền lực dễ dẫn đến tham nhũng, tiêu cực và những hành vi sai trái. Ngược lại, một cán bộ, đảng viên có đạo đức vững vàng sẽ có khả năng kiên định với lý tưởng, hoàn thành tốt nhiệm vụ và không bị cám dỗ bởi những lợi ích cá nhân.
Trả lờiXóaĐạo đức không chỉ là tiêu chuẩn để tự giác điều chỉnh bản thân mà còn có sức mạnh lan tỏa trong xã hội, giúp xây dựng môi trường làm việc trong sạch và hiệu quả. Đặc biệt, trong công tác phòng, chống tham nhũng, nếu chỉ dựa vào pháp luật, chưa đủ để giải quyết tận gốc vấn đề. Pháp luật có thể xử lý các hành vi vi phạm cụ thể, nhưng đạo đức mới là yếu tố quan trọng giúp mỗi cán bộ tự giác nhận thức và khắc phục sai lầm, ngăn ngừa những hành vi tiêu cực ngay từ ban đầu. Chính vì vậy, kết hợp giữa đạo đức và pháp luật trong quản lý xã hội là một yêu cầu tất yếu.
Bên cạnh việc tuân thủ các quy định pháp lý, cán bộ, đảng viên cần phải tu dưỡng đạo đức để có thể tự kiểm soát và vượt qua những cám dỗ, khó khăn trong công tác. Một đội ngũ cán bộ có đạo đức tốt sẽ không chỉ hoàn thành nhiệm vụ một cách công bằng, mà còn tạo ra niềm tin vững chắc trong nhân dân. Sự kết hợp giữa đạo đức và pháp luật trong công tác xây dựng Đảng và phòng, chống tham nhũng sẽ tạo ra môi trường trong sạch, thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước, mang lại những kết quả thực chất và lâu dài.