Thực tiễn sinh động khẳng định nền kinh tế thị trường ở Việt Nam

Thứ Hai, 14/10/2024, 06:45

Lợi dụng việc Bộ Thương mại Mỹ tổ chức phiên điều trần để đánh giá, công nhận quy chế kinh tế thị trường đối với Việt Nam, một số chính khách, học giả Mỹ đã tung ra nhận định, đánh giá thiếu khách quan, xuyên tạc đường lối phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.

Thời gian vừa qua, lợi dụng việc Bộ Thương mại Mỹ tổ chức phiên điều trần để đánh giá, công nhận quy chế kinh tế thị trường (KTTT) đối với Việt Nam, một số chính khách, học giả Mỹ đã tung ra nhận định, đánh giá thiếu khách quan, xuyên tạc đường lối phát triển nền KTTT định hướng xã hội chủ nghĩa (XHCN) ở Việt Nam; xuyên tạc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về KTTT, xuyên tạc thể chế chính trị, nền kinh tế Việt Nam trên trường quốc tế. Từ đó họ lấy cớ gây sức ép để Mỹ và các nước đồng minh không công nhận nền KTTT ở Việt Nam, qua đó hòng chống phá nền kinh tế Việt Nam và quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam - Hoa Kỳ. 

Thực tiễn sinh động khẳng định nền kinh tế thị trường ở Việt Nam -0
Nền KTTT định hướng XHCN ở Việt Nam đã hội đủ các yếu tố của nền KTTT hiện đại theo các chuẩn mực quốc tế. Ảnh minh họa

Các vị này nêu vấn đề, Việt Nam hiện không đáp ứng được với những tiêu chuẩn căn bản về quyền của người lao động; nền kinh tế của Việt Nam: “Không phải là nền KTTT, bị Đảng Cộng sản Việt Nam bóp méo và nếu Mỹ công nhận KTTT thì sẽ rất lố bịch; Việt Nam có thành tích thất bại và đó là vì sao Mỹ cần đứng về phía người dân hay vì Nhà nước”; từ đó, kêu gọi chính quyền không cấp quy chế KTTT đối với Việt Nam. “Tát nước theo mưa”, các thế lực thù địch đã tung các video, bài viết xuyên tạc về nền KTTT định hướng XHCN ở Việt Nam. Họ còn tổ chức nhiều cuộc “tọa đàm, hội luận” nhằm kêu gọi các tổ chức, cá nhân có ảnh hưởng gây sức ép với chính quyền Mỹ từ chối công nhận quy chế KTTT ở Việt Nam.  

Ngày 3/8/2024, trả lời câu hỏi của phóng viên về phản ứng của Việt Nam trước việc Bộ Thương mại Hoa Kỳ tiếp tục xác định Việt Nam là nền kinh tế phi thị trường, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Thu Hằng cho biết, trong thời gian qua, các cơ quan, doanh nghiệp Việt Nam đã cung cấp nhiều tài liệu, hồ sơ cho Bộ Thương mại Hoa Kỳ khẳng định kinh tế Việt Nam đã đáp ứng đầy đủ 6 tiêu chí KTTT theo quy định của luật pháp Hoa Kỳ.

Điều này cũng được nhiều hiệp hội, doanh nghiệp, chuyên gia Hoa Kỳ và quốc tế ủng hộ. Trên thực tế, đến nay, có 72 quốc gia đã công nhận Việt Nam có nền KTTT. Các tổ chức quốc tế đều ghi nhận những bước tiến vượt bậc của kinh tế Việt Nam. “Trên tinh thần quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện, Việt Nam đề nghị Hoa Kỳ tiếp tục thực hiện cam kết về việc phối hợp rộng rãi, mạnh mẽ, mang tính xây dựng và tiến tới sớm công nhận quy chế KTTT của Việt Nam. Các cơ quan hữu quan của Việt Nam sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các đối tác Hoa Kỳ bảo đảm quan hệ kinh tế, thương mại song phương tiếp tục phát triển ổn định, hài hòa, mang lại lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp và người dân hai nước” – Người phát ngôn Phạm Thu Hằng nêu rõ.

Khái niệm KTTT định hướng XHCN được chính thức sử dụng trong các văn kiện của Đảng tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng (năm 2001). Và cũng từ Đại hội này, Đảng xác định nền kinh tế thị trường định hướng XHCN là mô hình kinh tế tổng quát của nước ta trong thời kỳ quá độ đi lên CNXH, Văn kiện Đại hội IX xác định: “Phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần vận động theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng XHCN; đó chính là nền KTTT định hướng XHCN”1.

Với mục đích của nền KTTT định hướng XHCN là phát triển lực lượng sản xuất để từng bước xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật cho CNXH, nâng cao đời sống của nhân dân và hoàn thiện quan hệ sản xuất mới; Đại hội Đảng lần thứ XII đưa ra khái niệm về kinh tế thị trường định hướng XHCN: “Nền KTTT định hướng XHCN Việt Nam là nền kinh tế vận hành đầy đủ, đồng bộ theo các quy luật của nền KTTT, đồng thời bảo đảm định hướng XHCN phù hợp với từng giai đoạn phát triển của đất nước. Đó là nền KTTT hiện đại và hội nhập quốc tế; có sự quản lý của nhà nước pháp quyền XHCN, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, nhằm mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”2; đồng thời nhấn mạnh: “Nhận thức về nền KTTT định hướng XHCN ngày càng đầy đủ hơn. Hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách tiếp tục được hoàn thiện phù hợp với yêu cầu xây dựng nền KTTT hiện đại và hội nhập quốc tế. Các yếu tố thị trường và các loại thị trường từng bước phát triển đồng bộ, gắn với thị trường khu vực và thế giới”3.

Đường lối đổi mới kinh tế phù hợp với yêu cầu khách quan đã giải phóng mạnh mẽ sức sản xuất xã hội, thúc đẩy nền kinh tế của nước ta tăng trưởng vượt bậc. Nhờ vậy, qua gần 40 năm đổi mới, nền kinh tế Việt Nam đã giành được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử trên mọi lĩnh vực đời sống xã hội; nước ta đã thoát ra khỏi tình trạng kém phát triển, trở thành nước đang phát triển; kinh tế tăng trưởng ổn định, đời sống nhân dân không ngừng được nâng lên. 

Nếu như trong giai đoạn đầu đổi mới (1986 - 1990), mức tăng trưởng GDP bình quân hằng năm chỉ đạt 4,4%, thì giai đoạn 1986 - 2022, GDP Việt Nam đã tăng gấp 50 lần, đạt khoảng 406,45 tỷ USD, lọt top 5 nước có quy mô kinh tế tăng nhiều nhất thế giới.

Ước tính năm 2023, GDP Việt Nam đạt 430 tỷ USD, tăng 5,05% so với năm 2022. Quy mô tổng sản phẩm trong nước (GDP) không ngừng được mở rộng, năm 2023 đạt khoảng 430 tỷ đôla Mỹ, trở thành nền kinh tế lớn thứ 5 trong ASEAN và thứ 35 trong 40 nền kinh tế lớn nhất thế giới. GDP bình quân đầu người tăng 58 lần, lên mức khoảng 4.300 đôla Mỹ năm 2023. Thị trường xuất khẩu của Việt Nam được mở rộng đến 230 quốc gia và vùng lãnh thổ, kim ngạch xuất khẩu tăng bình quân trên 10%/năm. Năm 2022, xuất khẩu đạt khoảng 371,5 tỷ USD, tăng 10,5% so với năm 2021. Đây là lần đầu tiên kim ngạch xuất, nhập khẩu của Việt Nam lập kỷ lục mới, vượt mốc 730 tỷ USD, đứng trong 20 nền kinh tế hàng đầu về thương mại quốc tế. Thứ hạng của Việt Nam trong tất cả bảng xếp hạng quan trọng của quốc tế đều được cải thiện. Chỉ số về trình độ phát triển của thị trường Việt Nam tăng 12 bậc so với năm 2020, từ vị trí thứ 34 lên vị trí thứ 22.

Đến nay, Việt Nam đã có quan hệ ngoại giao với 189/193 quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc, trong đó có quan hệ Đối tác chiến lược và Đối tác toàn diện với 30 nước; có quan hệ thương mại với trên 220 đối tác (trong đó, có 72 nước đã công nhận Việt Nam là nền KTTT, gồm các quốc gia có nền kinh tế phát triển hàng đầu thế giới như Canada, Australia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Vương quốc Anh…). Việt Nam cũng đã tham gia 16 hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương và đa phương với hơn 60 đối tác thương mại trên thế giới.

Nền KTTT định hướng XHCN ở Việt Nam là một nội dung trọng tâm, được khẳng định một cách nhất quán, xuyên suốt, rõ ràng về mặt lý luận và thực tiễn xây dựng, vận hành. Đặc trưng cơ bản của nền KTTT ở Việt Nam phát triển vì mục tiêu phát triển con người, vì mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, một thuộc tính quan trọng của định hướng XHCN trong KTTT ở Việt Nam; gắn kinh tế với xã hội, đảm bảo sự phát triển của xã hội, vì mục tiêu phát triển con người. Điều đó thể hiện bản chất tốt đẹp, tính nhân văn của chế độ xã hội; thống nhất chính sách kinh tế với chính sách xã hội, tăng trưởng kinh tế đi đôi với thực hiện tiến bộ và công bằng ngay trong từng bước, từng chính sách và trong suốt quá trình phát triển. Mỗi chính sách kinh tế được xây dựng, thực hiện đều phải hướng tới mục tiêu phát triển xã hội, mỗi chính sách xã hội nhằm tạo ra động lực thúc đẩy phát triển kinh tế, khuyến khích làm giàu hợp pháp phải đi đôi với xóa đói, giảm nghèo bền vững, chăm sóc những người có công, những người có hoàn cảnh khó khăn, yếu thế.  

Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, cũng cần nghiêm túc nhìn nhận rằng, nền KTTT định hướng XHCN ở nước ta còn có những vướng mắc, bất cập. Văn kiện Đại hội XIII khẳng định: “Thể chế KTTT định hướng XHCN còn nhiều vướng mắc, bất cập. Năng lực xây dựng thể chế còn hạn chế; chất lượng luật pháp và chính sách trên một số lĩnh vực còn thấp. Môi trường đầu tư, kinh doanh chưa thực sự thông thoáng, minh bạch. Chưa tạo được đột phá trong huy động, phân bổ và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực phát triển. Thể chế phát triển, điều phối kinh tế vùng chưa được quan tâm và chậm được cụ thể hóa bằng pháp luật nên liên kết vùng còn lỏng lẻo”4.

Tuy nhiên, điều này không ảnh hưởng đến các tiêu chí của nền KTTT ở nước ta; chính các chuyên gia kinh tế, nhà khoa học uy tín quốc tế cũng đã khẳng định và ghi nhận. Luật sư Eric Emerson, Công ty luật Steptoe LLP có trụ sở tại Washington (Mỹ) đã nhấn mạnh, Việt Nam đã đáp ứng đủ 6 tiêu chí mà Bộ Thương mại Mỹ sử dụng để công nhận một nền KTTT. Việt Nam đã chứng minh hiệu quả hoạt động của mình trên các yếu tố theo luật định tốt hoặc thường tốt hơn các nền kinh tế đã được áp dụng quy chế KTTT.

Là chính khách, học giả có nhiều năm gắn bó với Việt Nam, cựu Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Ted Osius - Chủ tịch Hội đồng Kinh doanh Mỹ-ASEAN đánh giá: “Việt Nam đã là nền KTTT rồi. Việt Nam đáp ứng tốt các tiêu chí quan trọng như khả năng chuyển đổi của tiền tệ và sẵn sàng để được công nhận một cách chính xác. Doanh nghiệp Mỹ đầu tư mạnh tay vào Việt Nam vì nhận thấy tiềm năng tăng trưởng của nền kinh tế này”.

Từ thực tiễn phát triển đất nước những năm qua đã chứng minh rằng, nền KTTT định hướng XHCN ở Việt Nam đã hội đủ các yếu tố của nền KTTT hiện đại theo các chuẩn mực quốc tế, như đa dạng các hình thức sở hữu, các thành phần kinh tế, tự do sản xuất, kinh doanh, lưu thông những hàng hóa mà pháp luật không cấm, các chủ thể kinh tế cạnh tranh bình đẳng, hệ thống các loại thị trường phát triển ngày càng đồng bộ; vai trò của Nhà nước về quản lý kinh tế đã được đổi mới, như quản lý bằng luật pháp, chính sách, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch và sử dụng nguồn lực kinh tế của Nhà nước, không can thiệp vào hoạt động sản xuất, kinh doanh của các chủ thể kinh tế, ổn định kinh tế vĩ mô, hạn chế, khắc phục khuyết tật của cơ chế thị trường… 

Những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử trong phát triển kinh tế những năm qua đã tiếp tục khẳng định đường lối đổi mới của Đảng ta là đúng đắn, sáng tạo; khẳng định con đường đi lên CNXH là phù hợp với thực tiễn Việt Nam. Thiết nghĩ, các chính khách, học giả Mỹ và Bộ Thương mại Hoa Kỳ cần nhận định đúng đắn, khách quan về nền KTTT và thành tựu phát triển kinh tế đã đạt được ở Việt Nam để góp phần phát triển mối quan hệ tốt đẹp giữa hai nước, xứng tầm “Đối tác Chiến lược Toàn diện vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững”.

1 Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, H.2001, tr.86.

2 Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, H.2016, tr.102

3 Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, H. 2021, t. I, tr. 59-60 

4 Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, H.2021, t1, tr.80

Tân Long 

3 nhận xét:

  1. Bài viết đã làm rõ những sự xuyên tạc, đánh giá thiếu khách quan về nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, đặc biệt là từ một số chính khách và học giả Mỹ trong bối cảnh Bộ Thương mại Mỹ xem xét công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường. Tuy nhiên, thực tiễn phát triển kinh tế của Việt Nam trong suốt quá trình đổi mới đã chứng minh những thành tựu rõ rệt, với tăng trưởng ổn định và sự hội nhập quốc tế mạnh mẽ. Đúng như nhận định của các chuyên gia quốc tế, nền kinh tế Việt Nam hiện nay đã hội đủ các yếu tố của nền kinh tế thị trường hiện đại. Chính sách phát triển nền kinh tế của Đảng ta, với mục tiêu phát triển con người và hướng tới sự công bằng xã hội, đã và đang mang lại những thành quả thiết thực cho người dân. Trong khi đó, việc một số chính khách Mỹ cố tình xuyên tạc và không công nhận những thành tựu này không chỉ gây khó khăn cho quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ mà còn bỏ qua những nỗ lực và kết quả rõ ràng mà Việt Nam đã đạt được. Việc công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường sẽ thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược giữa hai quốc gia, mở ra nhiều cơ hội hợp tác mới vì lợi ích chung.

    Trả lờiXóa
  2. Bài viết đã phản ánh rõ ràng những sự xuyên tạc và nhận định thiếu khách quan từ một số chính khách, học giả Mỹ về nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Trong khi một số ý kiến cho rằng Việt Nam không đáp ứng được các tiêu chuẩn cơ bản của nền kinh tế thị trường, thực tế lại chứng minh điều ngược lại. Sau gần 40 năm đổi mới, nền kinh tế Việt Nam đã có những bước tiến vượt bậc, từ một nền kinh tế kém phát triển trở thành một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất trong khu vực và trên thế giới. Tốc độ tăng trưởng GDP bình quân hàng năm đã tăng gấp 50 lần so với giai đoạn 1986 - 1990, và Việt Nam hiện là một trong những quốc gia có quy mô kinh tế lớn nhất ASEAN, với sự ổn định vĩ mô và phát triển bền vững.

    Thực tiễn phát triển nền kinh tế Việt Nam đã khẳng định rằng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa mà Đảng và Nhà nước ta lựa chọn là đúng đắn, phù hợp với điều kiện và đặc thù của đất nước. Đặc biệt, các thành tựu này không chỉ nằm ở tăng trưởng kinh tế mà còn ở việc bảo đảm tiến bộ và công bằng xã hội. Chính phủ Việt Nam luôn kết hợp phát triển kinh tế với việc giải quyết các vấn đề xã hội, nâng cao đời sống nhân dân và bảo vệ quyền lợi của những nhóm yếu thế.

    Những nỗ lực không ngừng của Việt Nam trong việc cải thiện môi trường đầu tư, thúc đẩy phát triển các ngành sản xuất, mở rộng quan hệ đối ngoại và tham gia sâu rộng vào các hiệp định thương mại tự do toàn cầu đã chứng minh rõ ràng nền kinh tế Việt Nam đáp ứng đầy đủ các tiêu chí quốc tế về kinh tế thị trường. Việc một số chính khách và học giả Mỹ không công nhận những thành tựu này không chỉ là sự thiếu khách quan mà còn là một sự can thiệp không cần thiết vào mối quan hệ giữa hai quốc gia.

    Việt Nam đã chứng minh rằng nền kinh tế của mình có đủ sức mạnh và tiềm năng để hội nhập quốc tế và đóng góp vào sự phát triển chung của khu vực. Việc công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường không chỉ là một bước tiến quan trọng trong quan hệ Việt-Mỹ mà còn là sự công nhận đúng đắn những thành tựu và nỗ lực mà Việt Nam đã đạt được trong suốt quá trình đổi mới. Do đó, hy vọng rằng các chính khách và học giả Mỹ sẽ có cái nhìn khách quan và công tâm hơn về nền kinh tế Việt Nam, từ đó thúc đẩy mối quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước ngày càng phát triển bền vững và hiệu quả.

    Trả lờiXóa
  3. Bài viết nêu bật một vấn đề rất đáng quan tâm trong quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ, đó là việc một số chính khách và học giả Mỹ đã lợi dụng cơ hội Bộ Thương mại Mỹ tổ chức phiên điều trần về quy chế kinh tế thị trường đối với Việt Nam để đưa ra những nhận định thiếu khách quan và xuyên tạc về nền kinh tế của Việt Nam. Những luận điệu này không chỉ phủ nhận những thành tựu đáng kể mà Việt Nam đã đạt được trong quá trình phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, mà còn cố tình làm suy yếu mối quan hệ hợp tác chiến lược giữa hai quốc gia.

    Thực tế, nền kinh tế Việt Nam đã chứng minh sự phát triển mạnh mẽ trong hơn 30 năm đổi mới. Với một nền kinh tế ngày càng hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu, các chỉ số tăng trưởng GDP ấn tượng, cùng với việc Việt Nam tham gia vào nhiều hiệp định thương mại tự do và có quan hệ thương mại với hơn 220 đối tác quốc tế, rõ ràng không thể phủ nhận rằng Việt Nam đã xây dựng thành công một nền kinh tế thị trường hiện đại và hội nhập. Nền kinh tế này không chỉ thể hiện sự tự do trong sản xuất, kinh doanh, mà còn đảm bảo mục tiêu công bằng xã hội và phát triển con người, phù hợp với định hướng xã hội chủ nghĩa.

    Những đánh giá không khách quan từ phía một số chính trị gia Mỹ không chỉ thiếu căn cứ, mà còn phản ánh sự thiếu hiểu biết về thực tế của nền kinh tế Việt Nam. Nền KTTT định hướng XHCN mà Việt Nam đang xây dựng đã và đang mang lại những lợi ích thiết thực cho người dân, từ việc giảm nghèo bền vững, cải thiện chất lượng cuộc sống cho đến việc thúc đẩy phát triển xã hội trong một môi trường pháp lý ổn định. Các tổ chức quốc tế, cũng như các chuyên gia kinh tế uy tín, đã ghi nhận sự tiến bộ này, và nhiều quốc gia trên thế giới đã công nhận Việt Nam là một nền kinh tế thị trường.

    Trong bối cảnh đó, Việt Nam luôn thúc đẩy mối quan hệ hợp tác tốt đẹp với Hoa Kỳ, mong muốn sự công nhận từ phía Hoa Kỳ về nền kinh tế thị trường, nhằm tạo điều kiện cho sự phát triển ổn định và bền vững hơn nữa. Điều này không chỉ là lợi ích của riêng Việt Nam mà còn mở ra cơ hội hợp tác rộng lớn giữa hai quốc gia trong các lĩnh vực kinh tế, thương mại và đầu tư. Vì vậy, việc các chính khách, học giả Mỹ có cái nhìn khách quan hơn và công nhận những thành tựu của Việt Nam là rất quan trọng, không chỉ giúp phát triển mối quan hệ đối tác chiến lược giữa hai quốc gia, mà còn góp phần vào sự ổn định và thịnh vượng chung của khu vực và thế giới.

    Trả lờiXóa