Thứ năm, 29/05/2025 - 05:26
Từ cổ chí kim, từ Đông sang Tây, từ lý luận cho đến thực tiễn và ở bất cứ quốc gia, chế độ, xã hội nào thì chữ “tín” cũng luôn được đề cao, coi trọng và được xét đến đầu tiên khi đánh giá một con người. Từ nhân dân mà ra, được nhân dân tín nhiệm nên cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ giữ chức vụ cao càng cần coi trọng chữ “tín”. Bởi, chỉ những người trọng chữ “tín”, “nói đi đôi với làm”, "nói thì phải làm" thì mới cảm hóa, lôi cuốn được quần chúng và được quần chúng quý mến, tin theo.
1. Sự nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là ở người lãnh đạo giữ vai trò quan trọng bởi nhất cử nhất động của họ vượt ra khỏi phạm vi cá nhân, mang ý nghĩa tiêu biểu, được dư luận nhìn vào. Cán bộ, đảng viên giữ các cương vị cao càng phải thực sự là những tấm gương, tiêu biểu trong lời nói, việc làm và thực hành đạo đức thì mới có thể tạo niềm tin, cuốn hút quần chúng, khơi dậy sức mạnh to lớn trong nhân dân.
Chính vì vậy, để tăng cường kỷ cương, kỷ luật của Đảng và giữ gìn phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng, tính tiên phong, gương mẫu của đảng viên, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng, Đảng ta đã ban hành Quy định về những điều đảng viên không được làm và nêu rõ: Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam là chiến sĩ cách mạng trong đội tiên phong của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và dân tộc Việt Nam; cùng với việc gương mẫu chấp hành Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, các nghị quyết, chỉ thị, kết luận, quy định, quy chế, quyết định của Đảng và Hiến pháp, pháp luật của Nhà nước, các quy định của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội mà mình là thành viên, phải chấp hành nghiêm những quy định của Đảng về những điều đảng viên không được làm.
 |
Xét ở góc độ, khía cạnh nào thì sự gương mẫu trong lời nói, hành động, việc làm của cán bộ, đảng viên, nhất là người giữ chức vụ cao, có ý nghĩa hết sức quan trọng, là một trong những yếu tố mang tính chất quyết định tới chất lượng hoàn thành nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị, địa phương; là “mệnh lệnh không lời” tạo động lực, niềm tin để cấp dưới và quần chúng nhân dân tự giác tu dưỡng, rèn luyện, noi theo. Đây cũng là đòi hỏi bức thiết của đời sống đạo đức xã hội. Vì chỉ có thông qua những tấm gương cụ thể mới củng cố và nâng cao được niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng.
Ngược lại, “nói không đi đôi với làm, nói một đằng làm một nẻo, nói mà không làm, nói nhiều làm ít” là những biểu hiện của sự tha hóa về đạo đức, tư tưởng và lối sống, không phải là phẩm chất của cán bộ, đảng viên. Có thể kể đến, đó là tình trạng “trên trải thảm, dưới trải đinh” trong thực hiện các chính sách thu hút đầu tư, phát triển kinh tế-xã hội; tăng tốc thực hiện những “chuyến tàu vét trước khi hạ cánh” vào cuối nhiệm kỳ; biến những nguyên tắc sống còn của Đảng trở thành hình thức, làm méo mó mọi quy định, thậm chí là bất chấp pháp luật để mưu lợi... Tình trạng nhiều cán bộ, đảng viên vi phạm bị xử lý kỷ luật về Đảng, pháp luật Nhà nước từ đầu nhiệm kỳ Đại hội Đảng lần thứ XIII đến nay không chỉ gây ra nỗi buồn, thất vọng mà còn khiến nhân dân không khỏi bức xúc vì lời nói và việc làm của họ trái ngược nhau. Họ không chỉ làm méo mó hình ảnh, phẩm chất người cán bộ, đảng viên mà còn tạo điều kiện cho các thế lực thù địch khai thác, lợi dụng để xuyên tạc, bóp méo chủ trương, chính sách tốt đẹp của Đảng, Nhà nước và chế độ ta.
Nhưng cái họa và mất lớn nhất mà họ gây ra là làm sứt mẻ, xói mòn niềm tin của nhân dân đối với Đảng, chế độ; đe dọa sự tồn vong của đất nước. Đây cũng là vấn đề được Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ ra trong bài viết “Tổ chức tốt đại hội đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2025-2030” đăng trên Báo Quân đội nhân dân số ra ngày 12-2-2025: “Tình trạng tham nhũng, lãng phí, tiêu cực chưa được khắc phục triệt để; tình trạng “nói không đi đôi với làm; nói một đằng, làm một nẻo”, “đánh trống bỏ dùi”, “lạc quan tếu”, báo cáo không trung thực, cán bộ thiếu năng lực, thiếu gương mẫu, cục bộ, bè phái... đều là những “miếng mồi” để các thế lực thù địch, phản động lợi dụng tuyên truyền chống phá, để thực hiện âm mưu “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ nhằm làm suy giảm lòng tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước, chế độ ta”.
2. “Tiên trách kỷ, hậu trách nhân”, nguyên nhân sâu xa và trước hết của tình trạng “nói không đi đôi với làm; nói một đằng, làm một nẻo” vẫn từ sự thoái hóa, biến chất, thiếu tu dưỡng rèn luyện của cán bộ, đảng viên, nhất là khi đất nước, xã hội bước vào thời kỳ hội nhập, phát triển. Nhiều ý kiến phân tích cho rằng, thời kỳ chiến tranh giải phóng đất nước thì cái tôi phục tùng cái chúng ta, lòng yêu nước nổi trội làm cho con người coi vật chất không phải là mục tiêu tối cao dù đời sống rất khó khăn. Nhưng khi đất nước hòa bình, đổi mới, phát triển thì cuộc đấu tranh giữa cái tôi với cái chúng ta trong mỗi người diễn ra rất gay gắt do thu nhập khác nhau nên sinh hoạt, cuộc sống, suy nghĩ khác nhau. Chỉ cần buông thả, thiếu tu dưỡng bản thân thì sự thực dụng, tính ích kỷ, vụ lợi sẽ lên ngôi, cái riêng sẽ lấn át cái chung, khiến con người dễ bất chấp cả nhân, lễ, liêm, sỉ, coi lợi ích riêng là điểm xuất phát và cái đích cuối cùng trong mọi hành động.
“Nói không đi đôi với làm” còn xuất phát từ thói “nói như rồng leo”, “ba hoa một tấc đến trời”; quen ra mệnh lệnh, chỉ thị, đề xuất mà không thích nghe người khác nói và khuyên răn, góp ý nên nói rồi quên, nói mà không tính đến các điều kiện thực tế, khả năng thực hiện của chính mình. Người xưa răn dạy: “Lời nói đọi máu”; “Nói chín thì phải làm mười/ Nói mười làm chín kẻ cười người chê”; “Nói người phải ngẫm đến ta/ Thử sờ lên gáy xem xa hay gần/ Nói người phải nghĩ đến thân/ Thử sờ lên gáy xem gần hay xa”, “Chân mình còn lấm bê bê/ Lại cầm bó đuốc đi rê chân người”... với ý nghĩa khuyên răn con người phải coi trọng lời nói; trước khi phê bình, góp ý, dạy bảo người khác thì phải nhìn kỹ lại mình xem đã gương mẫu, chuẩn mực chưa; muốn tạo dựng uy tín, nói cho người khác tin, nghe thì lời nói phải đi đôi với việc làm. Muốn thế thì trước khi nói phải nghĩ đến làm, phải tính đến mọi khả năng, điều kiện thực tế, thực thi, hoàn thành chứ đừng nên cao giọng, nói cho vui miệng, nói rồi quên...
Một vấn đề nữa là mặc dù Bộ Chính trị đã có Quyết định số 217-QĐ/TW ngày 12-12-2013 ban hành Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị-xã hội và Quyết định số 218-QĐ/TW ngày 12-12-2013 ban hành quy định về việc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị-xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, nhưng việc này còn nhiều hạn chế, chưa được coi trọng, phát huy tốt. Chính vì thế mới có tình trạng nhiều trường hợp cán bộ được bổ nhiệm giữ chức vụ cao trong thời gian dài thì cơ quan thanh tra, kiểm tra, điều tra mới phát hiện những vi phạm trong quá khứ nên hậu quả càng lớn.
Ông Nguyễn Túc, Ủy viên Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đặt câu hỏi và kiến nghị: “Tại sao nhiệm kỳ nào chúng ta cũng đặt vấn đề không được để lọt vào bộ máy những cán bộ thiếu năng lực, phẩm chất, nhưng cuối cùng vẫn xảy ra? Đó là do chúng ta chưa coi trọng vai trò giám sát của quần chúng nhân dân. Từ những vụ việc xảy ra thời gian qua cũng cho thấy tinh thần đấu tranh, phê bình của đảng viên, tổ chức đảng; kiểm soát của cấp trên, giám sát của cấp dưới đối với những cán bộ “nói không đi đôi với làm” còn hạn chế vì ngại va chạm. Do đó, cần đề cao sức mạnh của dư luận trong việc kiểm soát đạo đức cán bộ, đảng viên; không để bất kỳ cán bộ, đảng viên nào nằm ngoài sự kiểm soát của nhân dân, của cấp dưới, đặc biệt những người giữ cương vị lãnh đạo, quản lý. Đấy là hình thức phát triển đạo đức thiết thực nhất, không bàn suông, không hô khẩu hiệu đạo đức”.
Mỗi người, nhất là cán bộ, đảng viên, khi đã nói ra thì phải làm cho bằng được, đã làm thì phải làm đến nơi đến chốn. Tốt nhất là nên nói ít làm nhiều, thậm chí là lặng lẽ, tập trung vào làm. Hơn nữa, dù khéo léo, tài ăn nói đến mấy cũng không thể che giấu, lấp liếm cho hành động và bản chất con người, bởi “cái kim trong bọc lâu ngày cũng sẽ lòi ra” và sự giả dối cuối cùng sẽ bị phát giác, phải trả giá.
NGUYỄN ĐỨC TUẤN
“Chữ tín” không chỉ là nền tảng đạo đức của con người từ ngàn xưa, mà còn là cốt lõi để duy trì lòng tin xã hội và sức mạnh của một tổ chức chính trị cách mạng như Đảng ta. Trong bối cảnh hiện nay, khi nhân dân ngày càng có yêu cầu cao về sự liêm chính, gương mẫu, hiệu quả từ đội ngũ cán bộ, đảng viên thì việc “nói đi đôi với làm”, “trọng tín như giữ vàng” càng phải trở thành chuẩn mực ứng xử không thể xao nhãng. Một lời nói ra từ cán bộ không chỉ là cá nhân phát ngôn, mà còn là hình ảnh, uy tín, và danh dự của cả hệ thống chính trị – cho nên, nói mà không làm hoặc làm ngược lại lời nói không chỉ là thiếu đạo đức cá nhân, mà còn là hành vi làm tổn hại đến niềm tin của nhân dân với Đảng.
Trả lờiXóaThực tế trong thời gian qua cho thấy, nhiều cán bộ từng có học vị cao, chức vụ lớn nhưng vì không giữ đúng “chữ tín”, sống buông thả, nói một đằng làm một nẻo, cuối cùng bị xử lý kỷ luật, thậm chí truy tố trước pháp luật. Những vụ việc như vậy không chỉ là bài học cá nhân, mà còn là hồi chuông cảnh tỉnh cho toàn hệ thống chính trị. Điều đáng lo ngại hơn, như Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định, chính kiểu “nói không đi đôi với làm”, “báo cáo láo”, “đánh trống bỏ dùi” là mảnh đất màu mỡ để các thế lực thù địch khai thác, bóp méo, xuyên tạc, làm suy giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước.
Chính vì vậy, hơn bao giờ hết, mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là những người giữ chức vụ cao, phải tự soi mình mỗi ngày, phải thật sự nghiêm túc trong từng lời nói, từng việc làm. Không nên chỉ phát biểu hay, làm truyền thông giỏi mà thực chất lại rỗng tuếch, xa rời thực tiễn. Bởi niềm tin nhân dân không thể được xây dựng bằng lời nói hoa mỹ, mà phải được vun đắp từ hành động cụ thể, từ việc làm thiết thực, gần dân, vì dân. Cũng cần lưu ý rằng, trong thời đại mạng xã hội bùng nổ, mỗi phát ngôn của cán bộ dễ dàng lan truyền, bị giám sát, bị “kiểm chứng” bằng hành động thực tế. Chỉ cần một lần thất hứa, một lần lật lọng, sẽ tạo ra phản ứng tiêu cực lan rộng trong cộng đồng, tạo điều kiện để các thế lực cơ hội phản tuyên truyền.
Muốn lấy lại và giữ vững niềm tin của nhân dân, thì không thể chỉ kêu gọi đạo đức, mà cần có hành lang pháp lý, cơ chế kiểm tra, giám sát chặt chẽ, minh bạch. Những quy định của Bộ Chính trị như Quyết định 217, 218 cần được đưa vào thực chất, tránh hình thức; phải khơi thông vai trò giám sát của nhân dân, của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể, để mọi cán bộ, đảng viên luôn ở trong “vùng ánh sáng”, không có chỗ khuất để “nói hay nhưng làm sai”.
Cán bộ, đảng viên phải là những người tiên phong trong hành động, trong giữ gìn chữ tín và đạo đức. Bởi chỉ khi “mỗi đảng viên là một tấm gương sáng”, thì toàn Đảng mới là khối thống nhất gắn bó máu thịt với nhân dân, mới đủ sức mạnh lãnh đạo đất nước vượt qua thử thách, làm thất bại mọi âm mưu “diễn biến hòa bình”, giữ vững con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà dân tộc đã lựa chọn.
Chữ “tín” – một giá trị đạo đức cốt lõi trong văn hóa phương Đông lẫn phương Tây – chưa bao giờ lại trở nên cấp thiết và đòi hỏi phải được khôi phục mạnh mẽ như hiện nay, đặc biệt trong đội ngũ cán bộ, đảng viên. Khi mà toàn xã hội đang từng bước chuyển mình trong công cuộc đổi mới, hội nhập và phát triển, thì uy tín của người lãnh đạo, từ trung ương đến cơ sở, chính là một phần không thể tách rời của uy tín thể chế, của niềm tin chính trị nơi quần chúng nhân dân. Một cán bộ có học vấn cao, chức vụ lớn, năng lực tốt, nhưng nếu không giữ được “chữ tín” – nghĩa là lời nói không nhất quán với việc làm, thì sẽ rất nhanh chóng đánh mất sự tín nhiệm, không chỉ từ cấp dưới mà còn từ chính người dân mà họ phụng sự.
Trả lờiXóaThực tiễn đau lòng trong thời gian qua, khi hàng loạt cán bộ cấp cao bị xử lý vì vi phạm quy định của Đảng, vi phạm pháp luật Nhà nước, không chỉ là vấn đề pháp lý mà còn là lời cảnh tỉnh đạo đức sâu sắc. Họ là minh chứng rõ nhất cho tình trạng “nói hay, làm dở”, “hô khẩu hiệu nhưng hành động vì lợi ích cá nhân”, tạo ra khoảng cách ngày càng lớn giữa cán bộ và nhân dân, khiến người dân dần mất niềm tin vào đội ngũ lãnh đạo, từ đó ảnh hưởng đến sự vững mạnh của cả hệ thống chính trị.
Để khắc phục tình trạng đó, nhất thiết phải đặt chữ “tín” vào trung tâm trong công tác đánh giá, quy hoạch, bổ nhiệm, và kiểm soát cán bộ. Không thể chỉ dựa vào thành tích hình thức hay báo cáo suông. Phải lấy thực tế công việc, phản hồi của nhân dân, của cấp dưới và kết quả cụ thể để xác định người đủ tín, đủ tâm, đủ tầm. Đảng ta đã có đầy đủ các nghị quyết, quy định – như Quy định 101-QĐ/TW về trách nhiệm nêu gương – nhưng điều quan trọng là cần đưa các văn bản ấy vào thực tiễn một cách thực chất, tránh hình thức.
Nếu mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu, luôn sống và hành động với tinh thần “nói ít, làm nhiều”, “lấy việc làm để minh chứng cho lời nói”, thì chắc chắn niềm tin của nhân dân sẽ không bị mai một. Bởi người dân tuy có thể không am hiểu hết lý luận chính trị, nhưng họ có đủ trí tuệ và trải nghiệm để nhìn nhận đâu là cán bộ thật sự liêm chính, đáng kính trọng.
Giữa thời đại mà mạng xã hội phát triển mạnh mẽ, thông tin lan truyền chóng mặt, sự minh bạch và nhất quán giữa lời nói và hành động của đội ngũ cán bộ, đảng viên càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. “Chữ tín” lúc này không chỉ còn là khái niệm đạo đức truyền thống, mà trở thành “điểm tựa niềm tin” – một thước đo chuẩn mực trong xây dựng hình ảnh người đảng viên cách mạng kiểu mới. Bất kỳ ai đứng trong hàng ngũ Đảng, nhất là người giữ trọng trách, đều phải luôn tự hỏi: “Lời nói của mình có đáng tin không?”, “Việc làm của mình có đúng như mình từng hứa không?” và “Niềm tin của nhân dân với mình hôm nay liệu còn vẹn nguyên không?”.
Trả lờiXóaVới người dân, nhất là ở cơ sở, không có gì đáng tin hơn những cán bộ mà họ có thể “trông thấy làm, nghe thấy nói và cảm nhận được sự tử tế trong từng hành động”. Nhưng cũng chính tại cơ sở ấy, khi cán bộ nói một đằng, làm một nẻo; khi lời hứa trở thành gió thoảng qua tai, thì hậu quả không chỉ là sự hoài nghi về cá nhân đó, mà còn là sự rạn nứt niềm tin vào bộ máy chính quyền và đường lối của Đảng. Đó là điều vô cùng nguy hiểm, nhất là trong bối cảnh các thế lực thù địch luôn chực chờ xuyên tạc, chống phá, lợi dụng sự suy giảm lòng tin để thúc đẩy âm mưu “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.
Không ngẫu nhiên mà Tổng Bí thư Tô Lâm – người luôn nhấn mạnh tính liêm chính và nêu gương của cán bộ – đã thẳng thắn chỉ ra căn bệnh “nói không đi đôi với làm”, “lạc quan tếu”, “báo cáo không trung thực” là những vấn đề không chỉ làm yếu tổ chức đảng mà còn gây tổn hại đến sinh mệnh chính trị của chế độ. Bởi suy cho cùng, Đảng có vững mạnh hay không, chế độ có bền vững hay không, phụ thuộc rất lớn vào cái gốc đạo đức, sự gương mẫu và tính chân thực trong hành xử của mỗi đảng viên.
Muốn khôi phục lại giá trị cao đẹp của chữ “tín” trong môi trường công quyền, không thể thiếu sự giám sát chặt chẽ từ nhân dân, từ các tổ chức chính trị – xã hội. Cán bộ càng cao thì giám sát càng sâu, càng rộng. Mỗi người dân đều phải được khuyến khích thực hiện quyền giám sát, phản biện, góp ý mà không lo ngại bị trả thù, bị cô lập. Chỉ khi cán bộ, đảng viên thực sự sống trong “ánh sáng của nhân dân” thì mới có thể giữ mình, tu dưỡng và phát triển đúng hướng.
Cuối cùng, đừng bao giờ quên: “Chữ tín” là gốc của mọi mối quan hệ. Mất tiền của có thể kiếm lại được, mất chức quyền có thể tìm cách sửa sai, nhưng đã mất niềm tin thì rất khó, thậm chí không thể phục hồi. Đó là bài học xương máu, là lời cảnh tỉnh nghiêm khắc cho mọi cán bộ, đảng viên hôm nay.